Sức bật từ nội lực và sự ổn định
Bức tranh ngành dệt may năm 2025 được Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) chia sẻ cho thấy, nhiều gam màu đan xen nhưng nổi bật nhất là sự ổn định và sức bật của toàn ngành. Kim ngạch xuất khẩu ước đạt 46 tỷ USD, tăng 5,6% so với năm 2024; xuất siêu đạt 21 tỷ USD - một trong những mức cao nhất, tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột trong cán cân thương mại quốc gia.
Tỷ lệ giá trị nội địa tăng thêm đạt khoảng 52%, phản ánh nỗ lực tự chủ nguyên phụ liệu của doanh nghiệp trong nước. Hiện nay, sản phẩm dệt may Việt Nam có mặt tại 138 thị trường; Hoa Kỳ vẫn là thị trường chủ lực với kim ngạch dự kiến 18,6 tỷ USD, tăng 11,75%. Trong toàn ngành, quần áo vẫn là nhóm hàng dẫn dắt với khoảng 38 tỷ USD trong tổng kim ngạch 46 tỷ USD.
Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VITAS Trương Văn Cẩm nhấn mạnh: với những kết quả này, Việt Nam tiếp tục giữ vững vị trí thứ ba thế giới về xuất khẩu dệt may, chỉ sau Trung Quốc và Bangladesh. Tuy nhiên, Việt Nam không chọn hướng đi chạy theo số lượng mà tập trung xây dựng đẳng cấp và chất lượng, lấy sự ổn định chính trị và kinh tế vĩ mô làm nền tảng.
Thực tế, dù có thời điểm các nhãn hàng chuyển đơn hàng sang những thị trường giá rẻ hơn, họ vẫn quay trở lại Việt Nam nhờ sự tin tưởng vào chất lượng và tiến độ giao hàng.
Tín hiệu tích cực từ các đơn hàng cũng cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ. Nhiều doanh nghiệp Việt đã kín đơn hàng đến hết quý I/2026 và đang đàm phán cho quý II/2026, tạo nền tảng tăng trưởng cho cả năm 2025 và giai đoạn tiếp theo.
Tuy vậy, ngành cũng đối diện không ít sức ép. Kim ngạch 46 tỷ USD vẫn thấp hơn mục tiêu ban đầu 48 tỷ USD do biến động từ chính sách thuế của Hoa Kỳ và căng thẳng thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc. Dòng sản phẩm sợi từng xuất khẩu sang Trung Quốc với giá trị 4-8 tỷ USD/năm đang bị ảnh hưởng bởi quy định liên quan đến bông Tân Cương, khiến chuỗi cung ứng phải tái cấu trúc.
Bên cạnh đó, sức mua toàn cầu giảm, người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, xu hướng thời trang xanh tăng áp lực chi phí và yêu cầu kỹ thuật. Doanh nghiệp còn phải đối diện bài toán chi phí đầu vào tăng, từ điện, nước, vận tải cho đến mức lương cơ bản dự kiến tăng 7,2% từ đầu năm 2026. Phương thức thanh toán chuyển từ L/C sang T/T trả chậm tiếp tục gây khó khăn cho dòng tiền.
Đổi mới công nghệ, hướng tới chuỗi giá trị cao
Để duy trì vị thế Top 3 và hướng tới mục tiêu 66 tỷ USD vào năm 2030, ngành dệt may Việt Nam đang triển khai chiến lược chuyển đổi sâu rộng về công nghệ, quản trị và nguồn cung.
Chủ tịch VITAS Vũ Đức Giang cho biết: sự thay đổi mạnh mẽ của các nhà máy dệt may tại Việt Nam với sự xuất hiện của robot vận chuyển, hệ thống cắt tự động và mô hình sản xuất ứng dụng phần mềm quản trị thông minh. “Một robot vận chuyển có thể thay thế 5-6 lao động, một công nhân có thể vận hành 3 máy thay vì một. Đây là bước đi quan trọng để tăng năng suất và giảm chi phí”, ông nói.
Song song với công nghệ, ngành xác định chiến lược “ba trụ cột”: đa dạng hóa thị trường và khách hàng để giảm rủi ro; số hóa toàn diện quản trị nhằm nâng cao tính minh bạch và kiểm soát chi phí; tăng cường liên kết trong hiệp hội để chia sẻ mô hình quản lý hiệu quả.
Nguồn cung nguyên liệu vẫn là điểm nghẽn lớn cần được tháo gỡ. Tỷ lệ tận dụng ưu đãi CPTPP mới đạt 20-25% do quy tắc “từ sợi trở đi”, trong khi EVFTA đạt 30-35% nhờ ngoại lệ sử dụng vải từ Hàn Quốc. VITAS đang kêu gọi đầu tư mạnh vào các dự án sản xuất sợi và vải để tạo sự chủ động, đáp ứng yêu cầu xuất xứ của FTA thế hệ mới.
Các doanh nghiệp được khuyến nghị tích cực đàm phán với nhãn hàng để chia sẻ các chi phí phát sinh, đồng thời đầu tư vào các tiêu chuẩn “xanh hóa”, bởi đây là yếu tố then chốt trong việc giữ đơn hàng tại thị trường lớn.
Với tầm nhìn đến năm 2035, ngành dệt may Việt Nam đặt mục tiêu chuyển dịch từ gia công sang xây dựng ngành công nghiệp thời trang hoàn chỉnh, phát triển thương hiệu Việt trên nền tảng online và offline.
Năm 2026 được kỳ vọng là thời điểm tạo bước đột phá lớn, định hình lại vị thế của dệt may Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Nguồn:Haiquanonline