Hàng trăm năm nay, bánh ướt Phương Lang là một trong những món ăn nổi tiếng của người dân tỉnh Quảng Trị và hiện là món ẩm thực khoái khẩu và tin dùng của người dân trong tỉnh cũng như các địa phương lân cận như: Quảng Bình, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Tp. Hồ Chí Minh…
Lịch sử ghi lại, làng bánh ướt Phương Lang ở xã Hải Ba, huyện Hải Lăng xuất hiện vào thế kỷ thứ XV gắn liền với điều kiện thời tiết và nghề nông truyền thống nơi đây. Nhiều người lớn tuổi tại làng nghề Phương Lang truyền lại, món bánh ướt này làm vừa lòng thực khách nhờ quy trình sản xuất truyền thống khắt khe. Bánh phải được làm từ hạt gạo Khang dân với đặc tính cứng, thơm, khi tráng bánh không bị dính, ăn dai, ngon.
Gạo trước khi làm bánh đều được vo, đãi và ngâm trong nước sạch khoảng 5 tiếng đồng hồ, sau đó, xay thành bột để tráng trong hệ thống nồi hơi. Tạo nên thương hiệu nổi tiếng như hiện nay, các hộ dân sản xuất bánh ướt trong làng nghề tuyệt đối tuân thủ hương ước của làng nghề trong vấn đề đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, không được sử dụng hóa chất trong sản xuất.
Hiện việc sản xuất bánh đã áp dụng công nghệ tráng bằng máy để giảm lao động và tăng năng suất nhưng các hộ vẫn phải làm đúng quy trình truyền thống hàng trăm năm nay của làng.
Theo thống kê của Ủy ban nhân dân xã Hải Ba, huyện Hải Lăng, trước đây khi sản xuất thủ công, hầu hết 689 hộ gia đình trong làng nghề bánh ướt truyền thống Phương Lang đều tham gia tráng bánh nhưng từ khi áp dụng công nghệ xay bột và tráng bánh bằng máy hiện trong làng còn 8 hộ sản xuất bánh ướt bằng máy.
Với 8 hộ gia đình sản xuất bằng máy, bình quân mỗi ngày cung ứng cho thị trường khoảng 2.400 kg bánh ướt, với giá bán khoảng 7.000 đồng/kg, doanh số khoảng 17 triệu đồng/ngày. Trừ chi phí, làng nghề lãi khoảng 6 triệu đồng/ngày (bình quân mỗi hộ gia đình tham gia sản xuất bánh ướt lãi khoảng 750.000 đồng/ngày.
Mỗi năm, làng nghề bánh ướt Phương Lang đạt doanh số trên 6,3 tỷ đồng, trừ chi phí lãi khoảng 2,2 tỷ đồng/năm. Làng nghề giải quyết việc làm trực tiếp cho 32 lao động làm việc tại 8 hộ gia đình và gián tiếp cho gần 400 lao động khác.
Bà Nguyễn Thị Hường (hơn 70 tuổi), một chủ lò bánh tráng Phương Lang cho biết, được cha mẹ truyền nghề để sinh sống, giữ gìn nghề của ông cha, từ ngày còn nhỏ, bà Hường có nghe người lớn tuổi trong làng kể lại bánh ướt Phương Lang là một trong những món ăn tiến vua vào những ngày lễ, Tết.
Theo ông Mai Văn Căn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hải Ba, để phát triển làng nghề, nâng đời sống người dân, địa phương sẽ tạo mọi điều kiện để người dân tiếp cận với các nguồn vốn ưu đãi nâng cấp nhà xưởng, kho chứa nguyên liệu và hệ thống xử lý vệ sinh môi trường.
Đồng thời, phối hợp với Sở Công Thương, tỉnh Quảng Trị và Phòng Công Thương huyện Hải Lăng mở các lớp tập huấn nâng cao tay nghề người làm bánh, phát triển sản phẩm, mở rộng thị trường…
Nguồn: Trịnh Bang Nhiệm/TTXVN