Những ngày gần đây, giá sỉ phân bón được thay đổi theo ngày, thậm chí có ngày thay đổi tới 3 lần. Tại khu vực phía bắc, nhiều loại phân bón đã nhanh chóng tăng giá với mức tăng từ 50.000đến 150.000 đồng một tấn, có loại tăng tới trên 300.000 đồng một tấn.

Nguyên nhân chính khiến giá phân bón “leo thang” chính là nhu cầu thị trường phân bón đang ở mức cao bởi khu vực phía Bắc đang bước vào vụ Đông Xuân.

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, giá nguyên liệu phân bón trên thị trường thế giới đang tăng rất mạnh. Số liệu nhập khẩu phân bón tháng 1 cho thấy, ước lượng nhập khẩu đạt khoảng 520.000 tấn. Điểm đáng chú ý là so với cùng kỳ năm ngoái, lượng chỉ tăng xấp xỉ 3%, nhưng giá trị lại tăng tới 40%.

Giá bán sỉ phân bón SA Trung Quốc (chưa gồm cước vận chuyển) tại Lào Cai cách ngày 17/2 dao động trong khoảng từ 4,25 – 4,5 triệu đồng/tấn tùy loại, tăng trên 150.000 đồng/tấn so với tuần trước đó và tăng gần gấp đôi so với thời điểm thấp nhất của 3 tháng trước. Ngoài ra, giá bán sỉ urea Trung Quốc cùng ngày là 8,3 triệu đồng tấn, đẩy giá bán lẻ loại phân bón này lên gần 9 triệu đồng/tấn.

Tại Hải Phòng, các doanh nghiệp phải mua lại phân bón từ các nhà nhập khẩu khác. Trong khi chỉ năm trước, Hải Phòng vẫn còn là các đầu mối nhập khẩu phân bón lớn của khu vực phía Bắc. Giá bán phân bón SA, urea, kali… tại Hải Phòng hiện cao hơn nhiều so với Lào Cai. Trong đó, có loại như SA cao hơn 200.000 đồng/tấn so với giá tại Lào Cai.

Tại Thái Bình, hiện đang gieo cấy vụ Chiêm Xuân 2011 nên nhu cầu phân bón khá lớn. Lượng hàng được tiêu thụ chủ yếu là Supe Lân và NPK. Giá các loại phân bón hiện đang ở mức ổn định, riêng Urea có chiều hướng tăng cao trong những ngày gần đây. Giá một số mặt hàng cụ thể như sau : Supe Lân Lào Cai 2.600 đồng/kg; Supe Lân Lâm Thao 2.600 đồng/kg; NPK 5-10-3 Lâm Thao 3.450 đồng/kg; NPK 5-12-3 Ninh Bình 3100 đồng/kg; Urea Trung Quốc 8.200 đồng/kg; Urea Phú Mỹ 8.550 đồng/kg; Kali 9.900 đồng/kg.

Trước đó, dự báo về cung - cầu một số mặt hàng thiết yếu năm 2011 của Bộ Công thương cho thấy, nguồn cung đến tháng 12/2010 dự kiến đáp ứng đủ nhu cầu cho vụ Đông Xuân 2010-2011, tuy nhiên giá bán ở mức cao. Nguyên nhân chủ yếu là do một số loại phân như Urê nước ta phải nhập 50%; SA, Kali nhập 100%, DAP trong nước mới đáp ứng được 20% nên giá phân bón bị tác động nhiều bởi giá thế giới. Thêm vào đó, tỷ giá USD/VND liên tục tăng trên thị trường tự do.

Theo một số doanh nghiệp nhập khẩu, phân bón sẽ tiếp tục bất ổn cả về giá và nguồn cung vì từ tháng 1 đến khoảng tháng 6, tháng 7, Trung Quốc áp dụng mức thuế 110%, nhằm hạn chế xuất khẩu, ưu tiên cho nhu cầu trong nước. Hàng của Trung Quốc sẽ không xuất đi được một số nước, trong đó có Việt Nam mà Việt Nam lại nhập tới 50% lượng phân bón từ Trung Quốc, nên dự báo mức độ ảnh hưởng rất lớn.

Hiện, nhu cầu phân bón khu vực phía Bắc đang dần tăng do tới thời vụ, tình trạng khan hiếm và tăng giá phân bón nếu tiếp tục kéo dài sẽ tác động tiêu cực tới sản xuất nông nghiệp phía Bắc và khu vực miền Trung.

Nhiều chuyên gia cho rằng, khi đưa mặt hàng phân bón vào diện bình ổn giá, Chính Phủ nên có chính sách hỗ trợ rõ ràng hơn, và tiến hành từ đầu năm, công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường Cần tiến hành thường xuyên, tránh tình trạng tự ý tăng giá khi vào mùa.