Giá thanh long tại vườn ở Bình Thuận, Long An, Tiền Giang đang ở mức cao nhất trong vòng nhiều năm qua, nhưng nhà vườn không có hàng bán. Qua tìm hiểu, nguyên nhân dẫn đến tình trạng cháy hàng là do nhà vườn đã chủ động né nhầm thời vụ…

Thanh long loại một, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu hiện có giá từ 20.000 – 21.000 đồng/kg, đang đưa đến khoản lợi nhuận khá hấp dẫn dành cho người trồng. Thế nhưng, ông Nguyễn Thuận, chủ nhiệm hợp tác xã thanh long Bình Thuận lại nói lúc này hầu hết các vườn thanh long chỉ còn lá, số ít có trái thì chỉ lác đác mỗi gốc vài ba trái.

Tuy chưa có con số thống kê chính thức, nhưng năm nay, sản lượng thanh long xuất khẩu dự kiến tăng khoảng 10% so với năm 2009, khoảng 250.000 tấn. Một số doanh nghiệp xuất khẩu thanh long sang thị trường Trung Quốc, Nhật, Mỹ, EU cho hay sức tiêu thụ những tháng cuối năm tăng khá mạnh. Ông Vương Đình Khoát, tổng giám đốc công ty cổ phần An Phú (Thuận An, Bình Dương), đơn vị chuyên xuất khẩu thanh long sang Mỹ, nhìn nhận, tháng 12 này, chỉ sản lượng xuất khẩu sang Mỹ đạt hơn 100 tấn. Còn nếu tính cả năm, khoảng 800 tấn.

Giá thanh long bán sỉ ở siêu thị Mỹ vào khoảng 7 USD/kg đối với hàng vận chuyển bằng đường hàng không và 6 USD/kg đường biển.

Ông Nguyễn Hữu Đạt, giám đốc trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu 2 khẳng định, đối với mặt hàng trái cây nhiệt đới xuất vào Mỹ thì chỉ có duy nhất trái thanh long Việt Nam là chở được bằng đường biển, còn lại phải đi bằng đường hàng không. Quá trình vận chuyển trên biển khoảng 17 ngày đến Mỹ không bị sốc nhiệt nên người tiêu dùng có thể bảo quản tới 45 ngày mà không bị hư hỏng. Chi phí vận chuyển đường biển giảm mười lần so với đường hàng không. Đây là lợi thế của trái thanh long khi xuất khẩu đến những thị trường xa.

Ngoài sức hút thị trường Mỹ thì việc thanh long Việt Nam thâm nhập sâu vào các đô thị lớn ở Trung Quốc như Thượng Hải, Bắc Kinh… khiến sản lượng xuất khẩu sang thị trường này tăng khá mạnh cũng là nguyên nhân đẩy giá tăng cao. Vài tháng trở lại đây, thị trường Trung Quốc ăn nhiều thanh long hơn các tháng đầu năm, doanh nghiệp ở Bình Thuận liên tục nhận đơn đặt hàng mà tìm mua nguyên liệu không đủ.

Nhà vườn có thể chong đèn ép thanh long ra trái trái vụ. Thế nhưng, theo một số nhà vườn, sản lượng trái cuối năm nay giảm rõ rệt do sợ giá giảm nên nhà vườn chủ động né cho ra hoa trái vụ dịp cuối năm.

Bà Nguyễn Thị Ngọc, chủ doanh nghiệp tư nhân chuyên xuất khẩu và trồng thanh long sang Trung Quốc ở Hàm Thuận Nam, Bình Thuận cho biết, vào thời điểm Noel, tết dương lịch năm ngoài, giá thanh long khá thấp, chỉ dao động 5.000 – 6.000 đồng/kg, đến tết Nguyên đán còn 3.000 – 4.000 đồng. Rút kinh nghiệm, năm nay nhà vườn không dám chong đèn nữa vì sợ lỗ, do đó sản lượng giảm rõ rệt.

Ngoài vụ chính thì thanh long chỉ có thể “ép” trái vụ tối đa hai lần trong năm. Nhà vườn thường chọn thời điểm giá tốt sản xuất, việc năm nay họ sợ lặp lại cảnh trúng mùa rớt giá như năm trước nên chủ động không chong đèn cũng là điều bình thường.

Ngoài ra, sản lượng giảm còn do thời tiết bất lợi, vào ban đêm thường có mưa rải rác trên diện rộng ở Bình Thuận. Hiện tượng này khác hẳn mọi năm. Mưa nhiều, nên nhà vườn không thể chong đèn ép thanh long ra hoa trái vụ.

Một gốc thanh long nếu thắp điện đầy đủ có thể cho ra 10 – 20kg trái trái vụ, nhưng nay do mưa nhiều nên chỉ được tối đa khoảng 2 – 3kg.