Tháng 9/08, thị trường da – giày thế giới sôi động trước những diễn biến quanh quyết định có hay không tiếp tục duy trì thuế chống bán phá giá giày dép nhập từ Trung Quốc và Việt Nam của Liên minh châu Âu. Bên cạnh đó, những số liệu công bố về tình hình mậu dịch da – giày của các nước xuất khẩu và tiêu thụ hàng đầu cho thấy thị trường này cũng bị tác động không nhỏ bởi sự suy thoái của kinh tế toàn cầu. Tuy vậy, ở một số nước vẫn đề ra chương trình để phát triển ngành này trở thành một trong các ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.

            Ngay từ những ngày đầu tháng, thế giới đã sôi động trước những ý kiến xung quanh việc liệu Liên minh châu Âu (EU) có tiếp tục áp thuế chống bán phá giá đối với giày mũ da nhập khẩu từ Trung Quốc và Việt Nam hay không khi mà thời hạn 2 năm kể từ ngày 10/7/2006 sắp đến gần. Đa số đại diện của các nước EU, trong đó có cả Liên minh Giày châu Âu và Hiệp hội Công nghiệp Hàng thể thao châu Âu đều cho rằng EU cần bỏ thuế chống bán phá giá 16,5% đối với giày dép da nhập từ Trung Quốc và 10% đối với giày dép da nhập từ Việt Nam bởi lẽ theo họ việc duy trì loại thế này là hình thức bảo hộ không công bằng và biện pháp này chỉ bảo vệ quyền lợi của một số nhà sản xuất giày dép châu Âu chứ không bảo vệ quyền lợi của cộng đồng, đặc biệt là của đông đảo người tiêu dùng.

            Phía Việt Nam khẳng định, các doanh nghiệp của Việt Nam hoàn toàn không bán phá giá giày mũ da vào châu Âu và rằng quyết định áp dụng và rà soát thuế chống bán phá giá đối với Việt Nam là không công bằng và không phản ánh đúng thực tế hoạt động sản xuất và xuất khẩu giày da của Việt Nam.

                 Trong hai năm qua, giày mũ da của Việt Nam xuất khẩu sang EU đã giảm sút một cách đáng kể bởi ảnh hưởng của quyết định này. Việc áp thuế chống bán phá giá không những gây tác động tiêu cực tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của hầu hết các doanh nghiệp trong ngành mà còn ảnh hưởng tới việc làm của hơn nửa triệu lao động Việt Nam. Tác động của biện pháp chống bán phá giá từ EU càng nghiêm trọng hơn trong bối cảnh Eu đưa ngành da giày Việt Nam ra khỏi diện được hưởng Quy chế ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) trong giai đoạn từ 2009 – 2011.

          Còn phía Trung Quốc thì lên tiếng, ngành da giày nước này hy vọng EU sẽ sớm kết thúc việc áp thuế chống bán phá giá đối với mặt hàng da giày của Trung Quốc khi mà ngành công nghiệp da giày nước này đang phải đối mặt với ngày càng nhiều ảnh hưởng tiêu cực như đồng NDT liên tục tăng giá, chi phí lao động tăng trong khi kinh tế toàn cầu giảm sút.

           Mặc dù có nhiều ý kiến bênh vực Việt Nam và Trung Quốc, song hồi cuối tháng 9, Uỷ ban châu Âu (EC) đã lên tiếng rằng họ không còn cách nào khác ngoài việc sẽ tiếp tục duy trì thuế chống bán phá giá đối với giày mũ da nhập từ Trung Quốc và Việt Nam thêm ít nhất là 12 - 15 tháng nữa. Tuy vậy, nhiều cửa hiệu và nhà sản xuất giày dép trên thế giới đang phụ thuộc vào các nhà sản xuất có chi phí thấp tại Trung Quốc và Việt Nam vẫn nuôi hy vọng cuộc điều tra của EU sẽ chứng minh thuế này  không còn cần thiết nữa.

           Về hoạt động mậu dịch, xuất khẩu da giày thế giới đồng loạt giảm trong thời gian qua do nhu cầu giảm bởi kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại.

           Tại Trung Quốc - nước sản xuất và xuất khẩu da – giày lớn nhất thế giới – đã công bố số liệu xuất khẩu và doanh số bán giày dép ở thị trường trong nước kể từ đầu năm nay. Theo đó, trong 8 tháng đầu năm, xuất khẩu giày dép của nước này đạt 19,5 tỷ USD, tăng 14,3% so với cùng kỳ năm ngoái, bất chấp kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại do giá sản phẩm của họ cạnh tranh hơn và thu hút được đông đảo người tiêu dùng. Doanh số bán giày dép kể từ đầu năm tới nay trong khi đó đạt tốc độ tăng trưởng tới 41%, so với mức tăng 9% của cùng kỳ năm ngoái, nhờ sức mua tại các khu vực nông thôn gia tăng và xu hướng chuyển sang sử dụng các sản phẩm cao cấp của một bộ phận lớn người tiêu dùng.

           Tại Braxin, theo Hiệp hội Da Braxin (CICB), trong 8 tháng đầu năm nay, xuất khẩu da của nước này giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 1,38 tỷ USD, chủ yếu do USD giảm giá so với Real, làm cho sản phẩm của Braxin trở nên đắt hơn so với các sản phẩm cùng loại của các nước khác. Hiện Braxin chủ yếu xuất khẩu da sang Trung Quốc, Hồng Công, Italia, Mỹ, Việt Nam, Indonesia, Mexico, Đức, Nhật và Hà Lan.

Hoạt động xuất khẩu da – giày của Italia cũng sụt giảm trong tháng qua. Hiện tại Italia đang có kế hoạch đẩy mạnh mậu dịch sang thị trường Mỹ và coi đây là thị trường tiêu điểm của ngành công nghiệp sản xuất giày Italia cuối năm 2009. Bộ Phát triển Kinh tế nước này nhận định, kinh tế Mỹ sẽ hồi phục vào mùa thu năm tới và chính phủ nước này đã quyết định đầu tư 1 tỷ Euro vào thị trường Mỹ để mở rộng thị phần. Hiện Italia là nước xuất khẩu giày dép lớn thứ 5 vào Mỹ sau Trung Quốc, Việt Nam, Braxin và Indonesia.

          Tại Thái Lan, các nhà sản xuất giày dép nước này thời gian qua đã phải hạn chế sản xuất do nhu cầu giảm trước những bất ổn chính trị trong nước ảnh hưởng đến trầm trọng đến nền kinh tế trong khi kinh tế toàn cầu ở chiều hướng đi xuống.

          Ở thị trường nước ngoài, do giá nguyên liệu và nhiên liệu tăng cao trước đây đã khiến giá thành sản phẩm của Thái Lan giảm tính cạnh tranh so với các sản phẩm cùng loại của Trung Quốc và Việt Nam - những đối thủ hàng đầu của giày dép Thái Lan trên thị trường. Bên cạnh đó, nhu cầu tại thị trường Mỹ và EU - chiếm tới 80% tổng xuất khẩu giày dép của Thái Lan - đều giảm mạnh do ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng tín dụng cũng khiến cho ngành da - giày nước này gặp nhiều khó khăn. Mặc dù vậy, Hiệp hội Da nước này vẫn tin rằng, tăng trưởng xuất khẩu của ngành da năm nay vẫn đạt 3%, với kim ngạch 12 tỷ baht. Ông David Chiu, chủ tịch Hiệp hội cho rằng, mặc dù giá đồ da, bao gồm cả giày da của Thái Lan cao hơn so với các đối thủ mạnh, song vẫn rẻ trên mặt bằng chung trong khi chất lượng vẫn đảm bảo nên mức tăng trưởng 3% là hoàn toàn khả thi.

            Ở thị trường trong nước, những bất ổn về chính trị xảy ra trong suốt thời gian qua đã khiến cho toàn bộ nền kinh tế bị ảnh hưởng mạnh trong đó có ngành da giày, khiến tiêu thụ giày dép của Thái Lan giảm so với các năm trước.

          Về hoạt động đầu tư và phát triển, chính phủ nhiều nước thời gian qua đã có các chương trình cụ thể nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành da – giày.

Tại Ấn Độ, chính phủ nước này mới đây đã phê chuẩn việc thực thi Chương trình Phát triển ngành Da nhằm mục đích nâng cao sản lượng da đang gia tăng và giải quyết những vấn đề môi trường. Theo đó, chương trình này bao gồm kế hoạch đầu tư trên 212,6 triệu USD, góp phần kiến tạo việc làm và phát triển cơ sở hạ tầng của ngành da. Hiện ngành da Ấn Độ đạt tốc độ tăng trưởng 20%/năm và luôn duy trì mức tăng ở hai con số. Xuất khẩu đóng góp gần 40% trong tổng doanh thu của ngành da thuộc nuớc này.

            Tại Etiopia, chính phủ nước này đã quyết định bỏ thuế xuất khẩu nguyên phụ liệu giày dép để hỗ trợ ngành giày dép phát triển. Etiopia đang đặt mục tiêu sẽ nâng sản lượng từ 24.000 đôi/ngày hồi giữa năm nay lên 50.000 đôi/ngày vào cuối năm và 60 – 70.000 đôi trong năm tới.

Ở Colombia, chính phủ nước này lại có một biện pháp khác nhằm thúc đẩy ngành da – giày trong nước phát triển đó là tăng thuế nhập khẩu. Bộ Thương mại Colombia cho rằng, việc tăng thuế nhập khẩu lên 40% đối với giày dép sẽ hạn chế tình trạng các mặt hàng giá rẻ của Trung Quốc chiếm lĩnh thị trường nội địa, ảnh hưởng xấu tới hoạt động sản xuất trong nước. Đồng thời chính phủ nước này cũng sẽ tăng cường kiểm soát tình hình nhập khẩu sản phẩm da – giày tại các cảng.

            Trong tháng 10, thị trường ngành da – giày thế giới vẫn ở xu hướng trầm lắng do kinh tế toàn cầu, đặc biệt là tại Mỹ và châu Âu, chưa thoát khỏi sự khủng hoảng, làm giảm nhu cầu. Hoạt động xuất khẩu da – giày của Việt Nam và Trung Quốc tiếp tục bị ảnh hưởng nặng nề sau quyết định tiếp tục duy trì thuế chống bán phá giá của EU.