Hội nghị tập trung đánh giá những kết quả đã đạt được cũng như những mặt hạn chế sau một năm thực hiện nội dung Biên bản trao đổi hợp tác kinh tế giữa 5 tỉnh, thành lần thứ III (được ký vào tháng 11/2007) tại thành phố Hải Phòng; đồng thời thảo luận, tọa đàm, trao đổi, đưa ra một số phương hướng hợp tác trên các lĩnh vực cụ thể trong thời gian tới như: thương mại và đầu tư; du lịch; giao thông vận tải; giáo dục - đào tạo; văn hóa - thể thao; y tế... Qua đó, mỗi địa phương sẽ chủ động tháo gỡ khó khăn, đẩy mạnh sự liên kết hỗ trợ nhau, đặc biệt là những địa phương có sự tương đồng về lợi thế, tiềm năng cần tập trung hợp tác đầu tư có trọng điểm, nhằm thúc đẩy hơn nữa vấn đề hợp tác giữa các bên trong hành lang kinh tế.

Sự liên kết giữa 5 tỉnh, thành phố này không chỉ giúp các địa phương thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội mà còn góp phần giúp nhau vượt qua nhiều biến động của nền kinh tế toàn cầu. Tính đến nay, về đầu tư trực tiếp, Trung Quốc (chưa kể Đài Loan, Hồng Kông, Ma Cao) đã đầu tư vào Việt Nam trên 600 dự án với tổng số vốn đăng ký trên 2 tỷ USD, đứng thứ 14/82 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư trực tiếp vào Việt Nam; vốn thực hiện đạt gần 300 triệu USD, chiếm 12,9% tổng vốn đầu tư. Về hợp tác phát triển, Chính phủ Trung Quốc không ngừng tăng quy mô tín dụng ưu đãi cho Việt Nam, tập trung vào các lĩnh vực như: công nghiệp nặng, khai thác khoáng sản, đường sắt, năng lượng, dệt may, hoá chất, cơ sở hạ tầng. Riêng năm 2007, Chính phủ Trung Quốc đã cung cấp cho Việt Nam khoản tín dụng xuất khẩu ưu đãi bên mua 500 triệu USD để sử dụng cho những dự án hạ tầng quy mô lớn của Việt Nam. Đặc biệt mới đây, trong chuyến thăm Trung Quốc của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh, Chính phủ Trung Quốc tiếp tục cam kết cung cấp cho Việt Nam khoản tín dụng ưu đãi bên mua 500 triệu USD. Việc sử dụng khoản tín dụng này đang được Chính phủ hai bên xem xét và thống nhất trong thời gian tới.

Ông Cao Chính Vũ, Sở Thương mại tỉnh Vân Nam - Trung Quốc cho biết: Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn nhất của tỉnh Vân Nam. Năm 2007, kim ngạch thương mại giữa hai bên là 971,67 triệu USD, tăng 91,5%. Trong đó, xuất khẩu là 777,73 triệu USD; nhập khẩu 193,94 triệu USD. Cũng trong năm 2007, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa tỉnh Vân Nam và Việt Nam đạt 253,88 triệu USD, chiếm 26% tổng kim ngạch thương mại giữa hai bên. 9 tháng đầu năm 2008, Vân Nam đã ký kết các hợp đồng mới với Việt Nam, tổng giá trị 99,58 triệu USD; có thêm 17 doanh nghiệp và đơn vị đầu tư mới tại Việt Nam, vốn đăng ký 111,93 triệu USD...

* Tạo sự liên kết vùng bền vững

Những khó khăn vướng mắc trong quan hệ hợp tác thương mại và đầu tư của 5 tỉnh, thành phố trong hành lang kinh tế là chủ đề được các đại biểu cũng như doanh nghiệp 2 nước quan tâm. Đó vẫn là các thay đổi về cơ chế chính sách; cơ sở hạ tầng còn bất cập; hoạt động hợp tác thương mại và đầu tư giữa 5 tỉnh, thành mới chỉ dừng lại ở các hoạt động khảo sát thăm dò thị trường, chưa có nhiều các hoạt động đầu tư, thương mại quy mô lớn; sản phẩm hàng hoá có hàm lượng công nghệ chưa cao, chưa có thương hiệu, thiếu sức cạnh tranh trên thị trường khu vực... Đến nay, Vân Nam mới chỉ có 5 Văn phòng đại diện của thương nhân tại Hà Nội, hoạt động trên các lĩnh vực kinh doanh xuất nhập khẩu máy móc thiết bị, hàng hoá; kinh doanh sản xuất thiết bị điện; xây dựng nhà máy điện; sản xuất thuốc đông dược, thuốc sinh học, thực phẩm chức năng; tư vấn, thương mại...

Trên cơ sở những kinh nghiệm hợp tác trong thời gian qua và việc tháo gỡ những vướng mắc khó khăn tại Hội nghị lần này, hai bên tiếp tục đẩy mạnh mối quan hệ hợp tác song phương trong một số lĩnh vực trọng điểm như: giao thông; năng lượng; khai thác và chế biến khoáng sản; cơ khí chế tạo; du lịch - dịch vụ; nông nghiệp và nghề cá; y tế; giáo dục - đào tạo... Hợp tác kinh tế Việt - Trung cần phải thay đổi những phương thức hợp tác truyền thống, lựa chọn mô hình mở rộng hợp tác của những khu vực gắn kết chặt chẽ kinh tế nhất thể hoá. Theo đó, hai bên sẽ nghiên cứu thực hiện chuyển đổi từ hợp tác mang tính cạnh tranh sang hợp tác đôi bên cùng có lợi; chuyển đổi từ việc chú trọng hợp tác mậu dịch sang hợp tác mở rộng...Việc tạo khung hành lang pháp lý, chính sách thuận lợi cho các địa phương của hai nước trực tiếp gặp gỡ, thoả thuận hợp tác là một giải pháp hứa hẹn đem lại nhiều hiệu quả.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Phạm Gia Túc cho biết: Trong chuyến thăm Trung Quốc vào cuối tháng 10 vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Ôn Gia Bảo đã trao đổi, thống nhất một số biện pháp cụ thể triển khai quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc, nhất là các biện pháp tăng cường hơn nữa quan hệ kinh tế thương mại song phương theo hướng phát triển cân bằng và bền vững; đồng thời đề ra mục tiêu nâng kim ngạch thương mại song phương lên 25 tỷ USD vào năm 2010.