Tại báo cáo mới công bố gần đây, SSI Research đánh giá triển vọng phục hồi của xuất khẩu dệt may Việt Nam trong năm 2024 vẫn chưa rõ ràng.

Nguyên do, triển vọng kinh tế toàn cầu kém lạc quan sẽ dẫn đến việc người tiêu dùng giảm chi tiêu và việc bổ sung lại các khoản tiết kiệm trở nên khó khăn hơn. Qua đó, ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu mua sắm các sản phẩm dệt may.

Hiện nhiều thương hiệu thời trang và nhà cung cấp trên thế giới cũng đưa ra nhận định “không chắc chắn” về triển vọng thị trường trong năm 2024.

SSI Research cũng cho biết, vấn đề quản lý hàng tồn kho và kiểm soát chi phí sẽ tiếp tục là trọng tâm chính với các nhà bán lẻ. Điều này sẽ dẫn tới rút ngắn thời gian đặt hàng và suy giảm giá bán cho các doanh nghiệp gia công hàng dệt may.

Mặt khác, căng thẳng tại khu vực Biển Đỏ có thể “gây hiệu ứng gợn sóng” đến hoạt động kinh doanh quý 1/2024 của các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, bao gồm xuất khẩu dệt may, trong bối cảnh chi phí vận chuyển từ Việt Nam sang Mỹ và châu Âu tăng hơn gấp đôi trong tháng 1/2024 so với tháng 12/2023.

Hơn nữa, khi căng thẳng leo thang, thời gian giao hàng và chi phí bảo hiểm tăng lên. Mặc dù hầu hết các doanh nghiệp xuất khẩu sử dụng điều kiện FOB, theo đó, người mua phải chịu chi phí vận chuyển. Tuy nhiên, do nhu cầu thấp và mức tồn kho cao nên người mua có thể đàm phán lại với nhà cung cấp để chia sẻ gánh nặng.

“Việc các hãng vận tải tạm dừng vận chuyển qua vùng Biển Đỏ khiến thời gian vận chuyển hàng hóa kéo dài thêm từ 7-15 ngày do tàu phải di chuyển qua mũi Hảo Vọng ở Nam Phi, cũng lập tức đẩy tăng chi phí”, ông Cao Hữu Hiếu - Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam cho hay.

Vì vậy, SSI Research cũng cho rằng các doanh nghiệp xuất khẩu dệt may trong quý 1/2024 có thể phải chịu chi phí bán hàng cao hơn hoặc giá bán thấp hơn cho đến khi tình hình Biển Đỏ hạ nhiệt.

Mặt khác, Việt Nam hội nhập rất sâu rộng với nhiều hiệp định thương mại tự do đang được thực thi đã mở ra cơ hội thị trường lớn cho doanh nghiệp nhưng cũng đồng thời tạo nên áp lực cạnh tranh không hề nhỏ. Nhất là khi Việt Nam đang yếu thế trong cuộc cạnh tranh về giá bởi chi phí tiền lương, chi phí logistics tăng, cộng hưởng lãi suất cao.

Bên cạnh “ngoại tác động”, ông Vũ Đức Giang- Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, cho biết, doanh nghiệp dệt may còn chịu “nội tác động”. Trong đó, thiếu nguyên phụ liệu vẫn là một thách thức khó giải.

Điều này không chỉ ảnh hưởng tới sự chủ động trong sản xuất, nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm mà còn liên quan tới định hướng phát triển ngành công nghiệp thời trang mạnh. Cùng đó, là những thách thức về chi phí sản xuất cao, chính sách thuế, nguồn nhân lực và lãi suất tín dụng.

Do đó, để doanh nghiệp dệt may ứng phó với những biến động trên thị trường, lãnh đạo Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho rằng, Chiến lược phát triển ngành dệt may và da giầy Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cần sớm đi vào cuộc sống. Chính phủ và Bộ Công Thương sớm làm việc với các địa phương để hoạch định các quy hoạch phát triển khu công nghiệp và cho phép kêu gọi đầu tư vào ngành công nghiệp dệt và nhuộm, nhất là vào dệt nhuộm vải cao cấp, vải dệt thoi, dệt kim.

Về thuế, theo ông Vũ Đức Giang, đây là rào cản khá nhạy cảm. Doanh nghiệp đang chịu nhiều áp lực chi: Lãi vay ngân hàng, chi phí trả lương cho người lao động… Nếu không tạo ra chính sách thuế phù hợp, rất khó để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thách thức thời điểm hiện tại. “Ngành tài chính cần xem xét lại cơ chế xuất khẩu tại chỗ, thuế VAT đầu vào…”, ông Giang nhấn định.

Về chuyển đổi xanh trong sản xuất, sản xuất xanh không chỉ là yếu tố môi trường, mà còn là nguyên liệu tái chế, công nghệ thiết bị, trong đó có chuyển đổi từ công nghệ đốt nồi hơi bằng than, củi sang sử dụng điện. Chi phí là vấn đề quan trọng cần tính đến. Vì vậy, cần có cơ chế về tài chính khuyến khích để tạo ra dòng tài chính cho đầu tư xanh.

Cùng đó, cần hình thành trung tâm thời trang tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, cần có sân chơi cho các nhà thiết kế, có sàn diễn để phát triển thương hiệu Việt Nam ra thị trường thế giới.

Về tác động từ căng thẳng ở Biển Đỏ, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), khuyến nghị, doanh nghiệp cần tính đến bài toán chuyển hướng thị trường xuất khẩu, giảm bớt thị phần tại các thị trường đang gặp khó như châu Âu và Mỹ, tìm hướng đi mới để duy trì hoạt động, tránh gián đoạn dòng chảy hàng hóa.

Các hiệp hội ngành hàng trong đó có dệt may, hiệp hội trong lĩnh vực logistics tăng cường theo dõi, thường xuyên cập nhật tình hình đến các doanh nghiệp trong ngành nắm chắc thông tin để chủ động kế hoạch sản xuất và xuất nhập khẩu hàng hóa, tránh để phát sinh ùn tắc và các tác động bất lợi khác.

Đồng thời đề nghị các doanh nghiệp xuất nhập khẩu theo dõi sát tình hình, chủ động lên phương án thích hợp, trao đổi với đối tác để trong trường hợp cần thiết có thể kéo dài thời gian đóng hàng, nhận hàng.