Đây là sự kiện thường niên được tổ chức luân phiên giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ kể từ năm 2018.
Đoàn Việt Nam do ông Nguyễn Hoàng Long, Thứ trưởng Bộ Công Thương làm Trưởng đoàn, cùng đại diện các Đơn vị phụ trách lĩnh vực năng lượng của Bộ Công Thương bao gồm: Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Cục Điều tiết điện lực, Vụ Dầu khí và Than; Vụ Thị trường Châu Âu – Châu Mỹ; đại điện các Bộ liên quan: Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng; Đại sứ quán Việt Nam tại Hoa Kỳ; Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ và đại diện các Tập đoàn/Công ty năng lượng: Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tổng Công ty Truyền tải điện quốc gia (EVN NPT), Công ty Vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia (NSMO).
Phía Hoa Kỳ do bà Laura Lochman, Phó Trợ lý thường trực, Phụ trách cơ quan phát triển nguồn năng lượng, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Trưởng phái đoàn công tác cùng các đại diện của các Bộ: Ngoại giao, Năng lượng, Thương mại, các Tổ chức bao gồm: Cơ quan Phát triển và Thương mại Hoa Kỳ, Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ cùng các Công ty/Tập đoàn năng lượng tham dự Đối thoại.
Đối thoại An ninh Năng lượng Việt Nam – Hoa Kỳ lần thứ 5 là sự kiện được mong đợi của cả hai Bên khi mà trong thời gian qua phía Việt Nam và Hoa Kỳ đã có nhiều cơ chế chính sách mới trong lĩnh vực năng lượng được ban hành và đang tích cực triển khai. Đặc biệt, Đối thoại lần này được tổ chức ngay sau khi phía Hoa Kỳ vừa kết thúc cuộc bầu cử Tổng thống năm 2024 và dự đoán Chính quyền mới sẽ tiếp tục có nhiều biến động và thay đổi chính sách trong phát triển năng lượng tại quốc gia này.
Tại Đối thoại, theo thông lệ, đại diện hai Bên đã trình bày các vấn đề then chốt trong hợp tác năng lượng song phương bao gồm: Cập nhật về các chính sách năng lượng, cải cách thể chế, tích hợp năng lượng tái tạo, lưu trữ năng lượng, giảm phát thải trong ngành điện, đầu tư hạ tầng năng lượng. Ngoài ra, hai Bên đã thảo luận chi tiết về các công nghệ năng lượng sạch như hydrogen, pin lưu trữ, công nghệ thu giữ, sử dụng và lưu trữ các-bon (CCUS) cũng như vai trò của khí thiên nhiên hoá lỏng (LNG) và các kế hoạch cấp thiết để thúc đẩy chuyển dịch năng lượng nhằm đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050; và vấn đề nâng cao vai trò của phụ nữ trong ngành năng lượng. Đối thoại ghi nhận và chào đón sự sự tham dự của các doanh nghiệp của Việt Nam và Hoa Kỳ trong lĩnh vực năng lượng.
Toàn cảnh Đối thoại
Tại Phiên khai mạc, Thứ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hoàng Long đã nhấn mạnh: “Hiện nay vấn đề chuyển dịch năng lượng được quan tâm đặc biệt và được coi là trọng tâm then chốt trong các nội dung của Hội nghị về biến đối khí hậu toàn cầu COP26 được tổ chức tại Glasgow Vương quốc Anh vào tháng 11 năm 2021. Việt Nam, với thực tế là nước đang sử dụng khá nhiều năng lượng hóa thạch cho phát điện và kể từ sau Hội nghị COP 26 và việc tham gia Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng JETP, Chính phủ Việt Nam đã ban hành 02 Quy hoạch quan trọng: Quy hoạch Năng lượng quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 lần lượt vào tháng 5 và tháng 7 năm 2024. Mới đây nhất, Bộ Công Thương đã trình Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện quy hoạch điện VIII vào tháng 4 năm 2024, Nghị định số 80/NĐ-CP quy định về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn và Nghị định số 135 Quy định cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ. Việc ban hành nhiều cơ chế, chính sách quan trọng trong ngành năng lượng, đặc biệt là ngành điện như nêu trên, chúng tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm từ các tổ chức năng lượng quốc tế, các nước đối tác trong đó có Hoa Kỳ”.
Ngoài ra, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cũng đã đề cập và chia sẻ về kế hoạch, lộ trình thúc đẩy chuyển dịch năng lượng của Việt Nam trong các năm tiếp theo nhằm đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào nằm 2050; đồng thời nhấn mạnh vai trò của các đối tác quốc tế, tổ chức quốc tế trong đó có Chính phủ và các công ty phía Hoa Kỳ trong việc hỗ trợ Việt Nam thực hiện cam kết JETP.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long phát biểu khai mạc
Bên cạnh đó, phía Hoa Kỳ đã tổ chức Phiên thảo luận bàn tròn về Sáng kiến nhu cầu năng lượng sạch (CEDI) do Hiệp hội Người mua năng lượng sạch chủ trì (CEBA). Phiên thảo luận bàn tròn có sự tham gia của các công ty, doanh nghiệp phía Hoa Kỳ bao gồm: CEBA, Heineken, Amazon, Apple, PepsiCo, Pacifico. Các doanh nghiệp đã tập trung trao đổi về cách thức Việt Nam có thể khuyến khích đầu tư của khu vực tư nhân thông qua việc tăng nguồn cung năng lượng sạch và các cam kết của khu vực tư nhân đối với quá trình khử cac-bon để làm rõ nhu cầu về nguồn cung và chính sách năng lượng sạch. Điều này đặc biệt quan trọng trong lĩnh vực điện vì nhu cầu điện ở cả hai quốc gia đều đang tăng lên khi quá trình điện khí hóa trong nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, mở rộng cơ sở sản xuất và tăng cường sử dụng trí tuệ nhân tạo. Mục tiêu của CEDI nhằm tạo ra một nền tảng mở cho Chính phủ và khu vực tư nhân để phát triển chính sách và quy định hiệu quả nhằm: Thúc đẩy thị trường cạnh tranh về chi phí và hiệu quả; Tạo điều kiện thuận lợi cho các khoản đầu tư ưu tiên vào cơ sở hạ tầng lưới điện và năng lượng sạch; Hỗ trợ các công ty mua/tiếp cận nguồn cung cấp năng lượng sạch, phù hợp với các cam kết phi cac-bon. Các mục tiêu trên đây đóng vai trò cốt lõi trong việc mở khóa khoản đầu tư tư nhân tại thị trường Việt Nam.
Đoàn Việt Nam làm việc song phương với USABC
Trong khuôn khổ Đối thoại, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long và đoàn công tác đã tham gia gặp gỡ, trao đổi song phương với các đối tác phía Hoa Kỳ bao gồm: Cộng đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN (USABC), Cơ quan Phát triển Hoa Kỳ (USAID). Theo đó, các Bên đã trao đổi, thảo luận tích cực về các nội dung quan trọng như: Kế hoạch của các công ty phía Hoa Kỳ trong thực hiện các cam kết hỗ trợ phát triển năng lượng sạch tại Việt Nam; Chia sẻ về các giải pháp công nghệ năng lượng sạch tiên tiến, như điện gió ngoài khơi, điện hạt nhân, điện hydro, xe điện và lưu trữ pin và vai trò của khí thiên nhiên hóa lỏng; Các khó khăn, thách thức và các giải pháp nhằm mở khoá cho khu vực tư nhân tham gia đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tại thị trường Việt Nam cũng như vai trò của các ngân hàng, tổ chức tài chính trong việc hỗ trợ Việt Nam thực hiện cam kết JETP nói riêng và mục tiêu chuyển dịch năng lượng nói chung. Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cũng đã có buổi tiếp xúc, làm việc riêng với các Tập đoàn, Công ty lớn của USABC đang quan tâm và mong muốn đầu tư tại Việt Nam như: Tập đoàn BP, Tập đoàn Pacifio Energy, Tập đoàn Cheniere, Tập đoàn Wealth Power để tìm hiểu cụ thể hơn về mục tiêu và kế hoạch phát triển của các Tập đoàn, Công ty vào lĩnh vực năng lượng tại thị trường Việt Nam.