Tại buổi giao lưu trực tuyến trên Zing.vn về Hiệp định thế kỷ TPP chiều ngày 7/11, Tiến sĩ Võ Trí Thành - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương nhận định, từ khi ký Hiệp định Thương mại Việt - Mỹ (BTA), xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Mỹ tăng kỳ diệu. Điều này nói lên rằng Việt Nam có lợi thế, khả năng tiếp cận tốt và cạnh tranh tốt trên thị trường Mỹ.
Ông Thành nhấn mạnh, Hiệp định TPP hoàn tất đã mở ra thêm cả cơ hội này cho Việt Nam. Rất nhiều nghiên cứu đánh giá rằng Việt Nam là thành viên được hưởng lợi nhất về tốc độ tăng trưởng xuất khẩu nhờ hiệp định TPP.
Tuy nhiên, ông Thành lưu ý, với những kết quả đạt được, không có nghĩa xuất khẩu giữa Việt Nam và Mỹ không có vấn đề. "Có 3 vấn đề lớn nhất cần quan tâm khi xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Mỹ là việc tạo dựng hình ảnh và thương hiệu cùng gắn kết với các chuỗi phân phối. Thứ hai là cần xem xét đến vấn đề đáp ứng các tiêu chuẩn, quy định, đòi hỏi đặc biệt là nằm trong các cam kết quốc tế.
Thứ ba là liên quan đến nhận thức, hiểu biết, học hỏi pháp lý để bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp tránh thiệt hại không đáng có - do đối tác có thể phản đối, kiện cáo, đưa những thông tin bất lợi", ông Thành nói. Theo đó, ông Thành nhấn mạnh, nếu đạt được 3 điểm này thì hiệu quả xuất khẩu hàng hóa sẽ trở thành hiện thực.
Chia sẻ quan điểm, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cũng ghi nhận, trong những năm qua, kể từ khi có Hiệp định thương mại song phương BTA với Mỹ cũng như khi tham gia WTO, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đã tăng trưởng rất mạnh mẽ. Các sản phẩm xuất khẩu cũng được đa dạng hóa với nhiều chủng loại phong phú.
Không chỉ các nhà đầu tư nước ngoài tận dụng được cơ hội của thị trường Mỹ mà các doanh nghiệp Việt Nam, kể cả các doanh nghiệp nhỏ và vừa và ngành hàng nông thủy sản của Việt Nam cũng nắm bắt được khá nhiều cơ hội trên thị trường lớn nhất thế giới này.
Tuy nhiên, bà Lan cũng cho rằng vẫn còn những điểm yếu lớn nhất của doanh nghiệp Việt Nam trong xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ. Hạn chế của doanh nghiệp có thể kể đến như phần lớn hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu sang là hàng thô, sơ chế hoặc gia công nên giá trị gia tăng khá thấp.
Thứ nữa là vị thế của Việt Nam trong các chuỗi giá trị ở Mỹ cũng còn thấp và chưa vững chắc bởi cơ cấu hàng hóa chỉ dừng lại ở mức thô. Ngoài ra, những doanh nghiệp thành công lớn nhất trong chuỗi xuất khẩu sang thị trường Mỹ và tham gia vào chuỗi giá trị tốt nhất chủ yếu là các doanh nghiệp FDI.
"Vì vậy, lợi ích thực sự Việt Nam đạt được chưa tương ứng với tốc độ tăng về kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Do đó, để đạt được lợi ích tối đa trong TPP, doanh nghiệp trong nước thực sự rất cần quan tâm tới việc khắc phục những điểm yếu trên chứ đừng ham chạy theo số lượng hay theo tốc độ tăng trưởng không thôi", bà Lan khuyến nghị.
Trong khi đó, ông Herb Cochran, Giám đốc điều hành Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại TP.HCM cũng nhấn mạnh, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Mỹ vẫn còn nhiều hạn chế. Theo ông Herb Cochran, điều quan trọng nhất là các doanh nghiệp thường không nhận thức đầy đủ về hàng loạt tiêu chuẩn mà họ phải đáp ứng khi muốn gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu, cũng như khi muốn xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ. Do vậy, họ cần được cung cấp thông tin, huấn luyện và các chính sách hỗ trợ, ưu đãi.
Huyền Thương