Theo thống kê của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu tôm từ tháng 1 đến tháng 6 năm nay đều giảm so với các tháng của cùng kỳ 2014. Trong đó, Nhật Bản, thị trường số 1 Việt Nam xuất khẩu tôm, chiếm 25% tổng sản lượng xuất khẩu, 6 tháng đầu năm nay đạt 252,9 triệu USD, giảm 18,7% so với cùng kỳ năm 2014.

Nguyên nhân được cho là nền kinh tế Nhật Bản vẫn chưa cải thiện khiến nhu cầu tiêu thụ tôm giảm. Trong đó, ảnh hưởng nặng nhất chính là do đồng Yên mất giá so với USD làm giảm nhập khẩu tôm vào Nhật Bản.

Bên cạnh đó, Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ, Trung Quốc là các nhà cung cấp lớn tiếp theo cho Nhật Bản với thị phần lần lượt là 16%, 15%, 13% và 7%.

Trên thị trường này, tôm Việt Nam phải cạnh tranh về giá xuất khẩu so với tôm Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ, Trung Quốc. Năm ngoái, giá xuất khẩu trung bình tôm Việt Nam sang Nhật Bản đạt 13.7 USD/kg trong khi giá xuất khẩu trung bình của Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ, Trung Quốc lần lượt là 12USD; 13,2USD; 11,8 USD và 10,3 USD/kg.

Cũng so với các thị trường trên, giá trị nhập khẩu tôm từ Việt Nam giảm mạnh nhất (-16,7%) so với cùng kỳ năm ngoái. Giá trị nhập khẩu tôm từ Indonesia giảm ít nhất (-1,8%) trong khi khối lượng tăng 14,4% và Ấn Độ là nhà cung cấp duy nhất tăng xuất khẩu tôm sang Nhật Bản (+2%).

Về thuế nhập khẩu vào Nhật Bản, các nhà cung cấp tôm của Việt Nam có lợi thế hơn do chịu mức thuế thấp hơn hoặc bằng các nhà cung cấp đối thủ trên thị trường Nhật Bản.

Các chuyên gia trong ngành dự báo, xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường này nửa cuối năm nay dự kiến đạt 345 triệu USD, giảm 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Xuất khẩu tôm cả năm 2015 sang thị trường Nhật dự báo đạt 600 triệu USD, giảm 19% so với năm 2014.

Nguyên nhân chính là do nhu cầu tôm từ thị trường Nhật Bản dự kiến vẫn thấp trong 6 tháng cuối năm do đồng yên giảm giá và suy thoái kinh tế vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn. 

Kiều Linh