Trong những năm gần đây, Việt Nam và Philippines đã triển khai có hiệu quả và tích cực Chương trình hành động liên quan đến quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước trong giai đoạn 2019 – 2024 và Biên bản thỏa thuận của Kỳ họp lần thứ 10 Ủy ban hỗn hợp về Hợp tác song phương Việt Nam - Philippines. Nhờ sự nỗ lực của Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp hai nước, hợp tác kinh tế song phương tiếp tục phát triển mạnh mẽ và đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Với Việt Nam, Philippines hiện là đối tác thương mại lớn thứ 16 trên thế giới và lớn thứ sáu trong khối ASEAN, trong khi đó Việt Nam luôn nằm trong tốp 10 đối tác thương mại lớn nhất của Phillippines.

Về đầu tư, theo số liệu từ Bộ Kế hoạch Đầu tư, tính đến tháng 4/2024, Philippines có 98 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng số vốn đăng ký đạt 609,5 triệu USD. Nhìn chung, Việt Nam và Philippines có nhiều điểm tương đồng như hai nền kinh tế đều có độ mở cao; hai nước cùng nằm trong trong khu vực Đông Nam Á và là thành viên tích cực của Cộng đồng kinh tế ASEAN và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP); có quy mô dân số, trình độ phát triển không quá khác biệt; có nhiều gắn kết về lịch sử, văn hóa và con người và cùng có cơ chế khuyến khích và bảo hộ đầu tư song phương. Vì vậy, hai nước có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển, cùng hợp tác, cùng có lợi.

Kim ngạch thương mại song phương Việt Nam – Philippines trong giai đoạn 2019 – 2023
ĐVT: Triệu USD

     Nguồn: Tổng cục Hải quan

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, trong năm 2023, tổng kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Philippines đạt 7,8 tỷ USD, giảm nhẹ 0,14% so với năm 2022; trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 5,2 tỷ USD, tăng 0,96% so với năm 2022; kim ngạch nhập khẩu đạt 2,6 tỷ USD, giảm 2,2%. Hai bên đặt mục tiêu đưa kim ngạch thương mại song phương lên mức 10 tỷ USD vào năm 2025.

Theo Trading Economics, trong quý đầu tiên của năm 2024, tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm của Philippines đạt 5,70%, tăng 0,2% so với quý IV/2023 nhưng thấp hơn dự báo của thị trường là 5,90%. Số liệu của quý I/2024 đánh dấu chuỗi tăng trưởng kéo dài một năm của quốc gia này, đưa Philippines trở thành quốc gia có nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất khu vực Đông Nam Á, với tốc độ tăng trưởng chủ yếu nhờ vào tiêu dùng, dịch vụ và đầu tư. Trong khi đó, tỷ lệ lạm phát hàng năm ở Philippines tăng lên 3,8% vào tháng 4/2024 từ mức 3,7% của tháng trước đó nhưng thấp hơn dự báo của thị trường là 4,1%, đây là mức tăng cao nhất kể từ tháng 12/2023, chủ yếu là do giá thực phẩm và đồ uống không cồn tăng nhanh. Chính phủ Philippines dự kiến nền kinh tế quốc gia sẽ tăng trưởng từ 6% đến 7% trong năm 2024.

Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Philippines trong giai đoạn 2013 – 2023

       Nguồn: Tổng cục Hải quan

Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Philippines nhìn chung ghi nhận xu hướng tăng liên tục trong giai đoạn 2013-2023 (ngoại trừ năm 2015 và 2020 sụt giảm). Hai nước đều là những quốc gia có nền kinh tế phát triển năng động, có nhiều thế mạnh trong sản xuất, đồng thời nền kinh tế mang tính bổ sung cho nhau nên còn nhiều dư địa để doanh nghiệp hai bên đẩy mạnh khai thác.

Philippines có quy mô dân số lớn, tính đến năm 2022 Philippines là nước có dân số đứng thứ 13 trên thế giới, thứ 7 châu Á và thứ hai trong khu vực ASEAN. Do vậy, nhu cầu tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ của người dân Philippines khá đa dạng và phong phú. Tuy nhu cầu tiêu thụ lớn nhưng người tiêu dùng lại chủ yếu phụ thuộc vào các sản phẩm nhập khẩu do sản xuất trong nước khá hạn chế. Bên cạnh đó, thị trường Philippines cũng không đòi hỏi quá cao hay quá khắt khe về tiêu chuẩn và chất lượng của các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ. Điều này tạo cơ hội cho các doanh nghiệp xuất khẩu mặt hàng nông sản, rau củ quả của Việt Nam dễ dàng tiếp cận với thị trường hơn và có cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường tiềm năng này.

Nhóm các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất sang thị trường Philippines trong 4 tháng đầu năm 2024 và tốc độ tăng trưởng so với cùng kỳ năm 2023

Nguồn: Tổng cục Hải quan

Hiện nay, Philippines là một trong những thị trường có nhiều không gian phát triển cho các sản phẩm hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Có khoảng 35 mặt hàng/ngành hàng của Việt Nam xuất khẩu sang Philippines, bao gồm những mặt hàng/ngành hàng quan trọng như nông sản, thủy hải sản, bánh kẹo, thức ăn chăn nuôi, xi măng, sắt thép, vật liệu xây dựng, hàng dệt may, máy móc, thiết bị ... Trong số đó, mặt hàng nông sản, đặc biệt là gạo, luôn chiếm tỉ trọng lớn trong cơ cấu xuất khẩu của Việt Nam sang Philippines.

Gạo là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam vào thị trường Philippines với kim ngạch xuất khẩu trong 4 tháng đầu năm 2024 đạt 935,6 triệu USD, tăng mạnh 44,49% so với cùng kỳ năm 2022, chiếm tỷ trọng 45,63% trong tổng các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam.

Kể từ năm 2019 đến nay, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan và vươn lên trở thành nhà cung ứng gạo lớn nhất, quan trọng nhất của thị trường Philippines (do nước này ban hành và thực thi Luật số 11203 cho phép tự do xuất nhập khẩu và thương mại gạo, dỡ bỏ hạn ngạch và các hạn chế nhập khẩu gạo). Gạo của Việt Nam chiếm trên 80% tổng lượng gạo nhập khẩu của Philippines, cho thấy đây là một thị trường vô cùng tiềm năng tại khu vực Đông Nam Á. Gạo Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Philippines đang có bốn lợi thế lớn gồm:

Chất lượng và giá cả gạo vừa phải, phù hợp với thị hiếu, thói quen tiêu dùng và đáp ứng được nhu cầu đa dạng của người dân Philippines;

Nguồn cung gạo của Việt Nam ổn định cả về số lượng và giá cả, có thể đáp ứng được nhu cầu nhập khẩu hàng năm của Philippines

Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo đã xây dựng được uy tín, lòng tin với các bạn hàng Philippines nên giữ được nhiều khách hàng truyền thống, lâu năm;

Doanh nghiệp Việt tận dụng được ưu thế trong các hiệp định thương mại song phương và đa phương mà hai bên tham gia, như Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA); Hiệp định RCEP ... trong khi các đối tác ngoài khu vực ASEAN của Philippines như Ấn Độ hay Pakistan không có. Đây là một lợi thế lớn mà doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam nên tiếp tục tận dụng có hiệu quả.

Philippines là một nước sản xuất lúa gạo, tuy nhiên trong nhiều năm qua sản lượng lúa gạo trong nước không đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ nên nước này phải nhập khẩu nhiều từ bên ngoài. Năm 2024 dự báo sẽ có nhiều biến động khó lường, tuy nhiên lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ cùng với việc Trung Quốc và Indonesia gia tăng nhập khẩu gạo đã phần nào tạo thêm cơ hội cho xuất khẩu gạo của Việt Nam. Vì vậy, các doanh nghiệp nội địa cần phải nỗ lực hơn nữa để đảm bảo vị thế số 1 về xuất khẩu gạo của Việt Nam tại thị trường Philippines, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh của gạo Việt tại Philippines nói riêng và trên thị trường quốc tế nói chung.

Trong tháng 4/2024, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Philippines đạt 593,5 triệu USD, giảm 2,54% so với tháng trước đó nhưng tăng 19,19% so với tháng cùng kỳ năm 2023; tính riêng bốn tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sang thị trường này ghi nhận mức tăng so với 4 tháng đầu năm 2023 là 18,04%, đạt 2,05 tỷ USD. Trong đó, ba mặt hàng xuất khẩu có kim ngạch cao nhất là Gạo (chiếm tỷ trọng 45,63%); Clanhke và xi măng (chiếm tỷ trọng 5,54%) và Máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác (chiếm tỷ trọng 5,10%).

Kim ngạch xuất khẩu một số mặt hàng của Việt Nam sang Philippines trong tháng 4/2024 và 4 tháng đầu năm 2024
 (ĐVT: Nghìn USD/phần trăm)

Nguồn: Tổng cục Hải quan

Trong tháng 4/2024, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam từ Philippines đạt 221,6 triệu USD, giảm 9,28% so với tháng trước đó nhưng tăng 23,71% so với tháng cùng kỳ năm 2023; tính riêng trong bốn tháng đầu năm 2024, kim ngạch nhập khẩu từ thị trường này ghi nhận mức tăng là 24,91% so với bốn tháng đầu năm 2023, đạt 925,6 triệu USD. Trong đó, ba mặt hàng nhập khẩu có kim ngạch cao nhất là Hàng thủy sản (chiếm tỷ trọng 63,61%); Sữa và sản phẩm sữa (chiếm tỷ trọng 9,61%) và Bánh kẹo và các sản phẩm từ ngũ cốc (chiếm tỷ trọng 8,13%).

 

 Kim ngạch nhập khẩu các mặt hàng của Việt Nam từ Philippines trong tháng 4/2024 và 4 tháng đầu năm 2024

(ĐVT: Nghìn USD/phần trăm)

Nguồn: Tổng cục Hải quan

 

Trong những năm qua, công tác kết nối, xúc tiến thương mại vào thị trường Philippines luôn được các cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp chú trọng:

Trong năm 2023, nhằm mục tiêu giới thiệu và quảng bá các loại sản phẩm, hàng hóa cũng như con người và văn hóa Việt Nam tại thị trường Philippines, tới cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng Philippines, đồng thời thực hiện chương trình công tác năm 2023, Thương vụ Việt Nam tại Philippines đã triển khai, giới thiệu, hỗ trợ và đồng hành cùng nhiều doanh nghiệp trong nước tham gia các hoạt động hội chợ/triển lãm tại Philippines.

Các chương trình xúc tiến thương mại đã đạt được nhiều kết quả tốt đẹp, được cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng Philippines quan tâm. Nhờ đó, các sản phẩm hàng hóa của Việt Nam có thêm cơ hội tiếp cận với thị trường Philippines, từng bước đẩy mạnh xuất khẩu trong năm 2023, đặc biệt là với các sản phẩm thế mạnh như gạo, nông sản.

Một số sự kiện, hội chợ/triển lãm mà Thương vụ Việt Nam và các doanh nghiệp đã tích cực tham gia trong năm 2023:

Hội chợ Quốc tế về bao bì và đóng gói lần thứ 3 diễn ra tại Trung tâm triển lãm quốc tế, Manila, Philippines, từ ngày 1-3/2/2023;

Triển lãm Quốc tế về Ngành xây dựng được tổ chức tại Trung tâm triển lãm quốc tế, Manila, Philippines, từ ngày 16-19/3/2023;

Hội chợ Quốc tế về Thực phẩm và Đồ uống diễn ra tại Trung tâm triển lãm quốc tế, Manila, Philippines, từ ngày 14-18/6 năm 2023;

Triển lãm hàng điện tử và Sản phẩm an ninh, an toàn diễn ra tại Trung tâm triển lãm quốc tế, Manila, Philippines, từ ngày 9-12/8/2023 …

Tại các sự kiện này, các gian hàng của doanh nghiệp Việt đã được trưng bày với nhiều sản phẩm đặc trưng, kết hợp cùng điểm nhấn văn hóa đặc sắc, nổi bật đã tạo nên sự tươi mới và thu hút được nhiều khách hàng, doanh nghiệp tới thăm quan, tìm hiểu và hợp tác.

Theo thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Philippines, trong năm 2024 nhiều chương trình xúc tiến thương mại sẽ được tổ chức, tạo cơ hội cho doanh nghiệp tiếp tục quảng bá, giới thiệu và tăng cường xuất khẩu. Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị tham gia các hội chợ, triển lãm năm 2024, Thương vụ Việt Nam thông tin đến các doanh nghiệp một số hoạt động hội chợ triển lãm tiêu biểu sẽ được tổ chức trong thời gian tới:

Triển lãm quốc tế về xây dựng Worldbex (The Philippines World Building and Construction Expo), diễn ra từ ngày 14 đến 17 tháng 3 năm 2024, tại Trung tâm Thương mại quốc tế; Manila, Philippines; PhibexDavao, diễn ra từ ngày 9 đến 12 tháng 5 năm 2024 tại tỉnh Davao; PhibexIloIlo diễn ra từ ngày 11 đến 14 tháng 7 năm 2024 tại tỉnh IloIlo; PhibexCebu diễn ra từ ngày 12 đến 15 tháng 9 năm 2024 tại tỉnh Cebu;

Chuỗi triển lãm quốc tế về xây dựng Phiconstruct diễn ra tại tỉnh Pampanga (gần Manila) từ ngày 4 đến 6 tháng 4 năm 2024; diễn ra tại tỉnh Cebu từ ngày 20 đến 22 tháng 6 năm 2024; diễn ra tại tỉnh Davao từ ngày 5 đến 7 tháng 9 năm 2024; diễn ra tại Manila từ ngày 7 đến 10 tháng 11 năm 2024;

Triển lãm về ôtô Auto Show, diễn ra từ ngày 4 đến 7 tháng 4 năm 2024 tại Trung tâm Thương mại quốc tế và Trung tâm Hội nghị quốc tế SMX, Manila, Philippines và từ ngày 12 đến 15 tháng 9 tại tỉnh Cebu, Philippines;

Triển lãm về du lịch và giải trí Tlex diễn ra từ ngày 9 đến 12 tháng 5 năm 2024 tại tỉnh Davao và từ ngày 11 đến 14 tháng 7 tại tỉnh IloIlo, Philippines;

Triển lãm về thực phẩm và đồ uống Mafbex (Manila Foods and Beverages Exo) diễn ra từ ngày 12 đến 16 tháng 6 năm 2024 tại Trung tâm Thương mại quốc tế Manila, Philippines;

Triển lãm tiêu dùng điện tử WOCEE (World of Consumer Electronics Expo) và Triển lãm về an ninh an toàn WOSAS (World of Safety and Security Expo) diễn ra từ ngày 7 đến 10 tháng 8 năm 2024 tại Trung tâm Hội nghị SMX, Manila, Philippines;

Triển lãm về thực phẩm và đồ uống Cefbex (Cebu Foods and Beverages Exo) diễn ra từ ngày 12 đến 15 tháng 9 năm 2024 tại tỉnh Cebu, Philippines;

Triển lãm về máy móc Phimach (Philippines Machinery Exhibition) diễn ra từ ngày 16 đến 19 tháng 10 năm 2024 tại Trung tâm hội nghị SMX Manila, Philippines;

Ngày hội tiêu dùng, ẩm thực và đồ uống World Bazaar Festival diễn ra từ ngày 06 đến 23 tháng 12 năm 2024 tại Trung tâm Thương mại quốc tế Manila, Philippines;

Các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam cần tiếp tục phối hợp tốt với Bộ Công Thương, Đại sứ quán và Thương vụ tại Philippines để triển khai các chương trình xúc tiến, tuyên truyền, quảng bá các sản phẩm của Việt Nam đến thị trường Philippines. Đồng thời, không ngừng nâng cao chất lượng các sản phẩm xuất khẩu để góp phần nâng cao giá trị kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần tận dụng có hiệu quả ưu đãi từ các hiệp định thương mại song phương và đa phương, đồng thời chủ động tìm kiếm đối tác, tăng cường quan hệ và gìn giữ uy tín trong kinh doanh với các đối tác, khách hàng tại thị trường Philippines.