65% DN gia công gặp khó

Đánh giá về những tác động của Brexit đến Việt Nam, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết: “Kinh tế nước Anh và EU chắc chắn trong ngắn hạn sẽ bị ảnh hưởng bởi vụ Brexit, nhu cầu tiêu dùng trong xã hội nói chung cũng như nhu cầu nhập khẩu các sản phẩm từ Việt Nam sang EU sẽ giảm đi. Trong đó, có thể thấy rõ nhất ở các ngành xuất khẩu chủ đạo của nước ta sang EU như dệt may, giày da…”.

Theo nhận định của các chuyên gia trong ngành Dệt may, với những tác động không nhỏ đến từ Brexit, Việt Nam rất khó để giữ vững thị phần 3,45% của mình tại thị trường EU. Trong đó cụ thể, đối với các DN sản xuất sản phẩm dệt may thuộc phân khúc chất lượng cao chỉ chịu sự tác động nhẹ, vẫn giữ được tốc độ tăng trưởng thường niên từ 20 - 40%.

Ngược lại, đối với những DN làm gia công thì rõ ràng sự tác động là không nhỏ. Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho biết: Việc Anh rút khỏi EU thực sự là một vấn đề đối với ngành Dệt may Việt Nam. Thứ nhất, một số đơn hàng xuất khẩu vào Anh đang bị chững lại. Thứ hai, giá trị đồng Bảng Anh và đồng EU khi mất giá cũng giảm sức mua và tất nhiên, thị trường sản phẩm dệt may sẽ bị ảnh hưởng. Thứ ba, một số đơn hàng gia công tại thị trường EU đã bị sụt giảm trong vòng hơn một tháng qua.

Đáng lo ngại hơn là các DN làm gia công chiếm hơn 50% giá trị xuất khẩu của dệt may Việt Nam. Do đó, khoảng 65% DN gia công gặp khó đã có tác động không nhỏ tới xuất khẩu dệt may của Việt Nam nói chung.

Cũng theo ông Giang, sự kiện Brexit làm cho kế hoạch sản xuất và xuất khẩu dệt may của các DN trong nước phải thay đổi. Trước mắt, chúng ta đã thấy rõ những tác động, khi cả quý II vừa qua kim ngạch xuất khẩu dệt may của cả nước chỉ tăng hơn 5% so với cùng kỳ năm 2015, giảm một nửa so với mức tăng trưởng trung bình 10% của ngành Dệt may. Đây cũng là mức tăng trưởng thấp nhất của ngành này trong nhiều năm qua.

Theo các chuyên gia dự báo, trong năm nay, kim ngạch xuất khẩu dệt may chỉ đạt 29,5 - 30 tỷ USD, thấp hơn mục tiêu đặt ra là 31 tỷ USD.

Mất lợi thế cạnh tranh về giá

Một vấn đề cũng đáng lo ngại là thời gian gần đây, hàng dệt may Việt Nam vào EU liên tục tăng giá. Tính đến nay, giá bán lúc cao nhất đã lên đến 40% do đồng Bảng Anh mất giá. Mặc dù tất cả các đối thủ của Việt Nam đều bị ảnh hưởng, tuy nhiên do được hưởng ưu đãi thuế quan bằng 0% nên giá cả hàng hóa của một số nước vẫn có lợi thế cạnh tranh hơn Việt Nam, ví như các nước láng giềng Lào,

Campuchia, Mianmar… Chính yếu tố này đã khiến cho việc thuê gia công ở các nước này hấp dẫn hơn Việt Nam và đang có sự dịch chuyển các đơn hàng từ nước ta sang các nước này.

Bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho biết: Các nước như Lào, Campuchia… được liệt vào nhóm nước chậm phát triển nên thuế xuất vào EU gần như bằng 0%. Trong khi đó, thuế của Việt Nam vào EU ở mức 9%. Tạm thời khi FTA Việt Nam – EU chưa có hiệu lực thì rõ ràng, lợi thế cạnh tranh của nước ta vẫn ở mức yếu hơn. Được biết, năm 2015,

Campuchia đã vượt Việt Nam trở thành nước xuất khẩu dệt may lớn thứ 5 vào EU, chiếm tỷ trọng 3,64%, còn Việt Nam tụt xuống vị trí thứ 6 với thị phần 3,45%.

Cũng theo các chuyên gia, qua vụ Brexit và những biến động tỷ giá ở EU đã cho chúng ta thấy rằng, dệt may Việt Nam sẽ thua nếu cạnh tranh về giá. Ít nhất sau 2 năm nữa, khi FTA Việt Nam – EU đi vào thực tiễn thì phân khúc gia công đơn giản của Việt Nam mới có cơ may lấy lại được lợi thế cạnh tranh.

Theo số liệu thống kê, tính đến nay đã có 40% DN nhỏ và vừa (khoảng 2.000 DN) làm gia công đơn giản đã phá sản. Nhiều chuyên gia lo ngại, liệu số DN làm gia công đơn giản còn lại có vượt qua được khó khăn trước mắt để duy trì hoạt động trong vòng 2 năm tới, chờ đợi được đến khi các FTA có hiệu lực hay không?

Các chuyên gia cho rằng, từ nay đến năm 2018 đơn hàng dệt may của nước ta sẽ rất khó khăn. Trước tình hình đó, cuối tháng 5 vừa qua, Hiệp hội Dệt may Việt Nam đã gửi công văn lên Chính phủ và Bộ Công thương kiến nghị tháo gỡ khó khăn cho các DN trong ngành. Trong đó, kiến nghị giảm lộ trình tăng tiền lương tối thiểu, thay vì kế hoạch thực hiện năm 2018 thì chuyển sang năm 2020; đồng thời giảm tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội.

Theo ông Vũ Đức Giang, cùng với sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng và hiệp hội, các DN nên chủ động tìm kiếm thị trường mới như Nga, Đông Âu, Trung Đông; tăng cường tạo sự đột phá tại một số thị trường tiềm năng như Mỹ, Hàn Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Nhật…

Đặc biệt các DN cần tính đến bài toán cắt giảm chi phí, tăng năng suất để tạo nên lợi thế cạnh tranh cho sản phẩm. Đã đến lúc phải tiến đến việc đưa tỷ lệ gia công xuống thấp, có chiến lược thực hiện nâng cao giá trị sản phẩm thông qua việc áp dụng công nghệ sản xuất tiên tiến, sản xuất sản phẩm phân khúc hàng chất lượng cao…

7 tháng đầu năm, xuất khẩu dệt may chỉ tăng 5,4% so với cùng kỳ năm 2015 và bình quân ngành Dệt may xuất khẩu khoảng gần 2 tỷ USD/tháng.

Nguồn: thoibaotaichinhvietnam.vn