Ông Hà Tuấn Anh - Tổng Công ty công nghiệp ô tô Việt Nam cho biết: Tôi “may mắn” được tham gia học lái xe ô tô ba lần: lần thứ nhất tại Việt Nam vào năm 1994; lần thứ hai tại Châu Âu vào năm 1997. Nhưng vì hơn 10 năm sau đó không lái xe tại Việt Nam và cũng không có điều kiện đổi giấy phép theo quy định, nên đầu năm 2007 tôi có cơ hội học lái xe lần thứ ba tại Việt Nam. Chính vì “may mắn” đó nên tôi có hiểu biết nhiều về đào tạo lái xe. Sau khi đọc bài “Nỗi niềm học lái xe” trên một tờ báo điện tử, cho phép tôi được tham gia một số ý kiến.
Ở Châu Âu số vụ tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông vì lý do nhận thức của người lái rất hãn hữu. Ngoài nguyên nhân về mặt bằng dân trí cao, còn do việc đào tạo tại các trường lái xe được thực hiện rất kỹ lưỡng trong môi trường rất nghiêm túc và hiện đại. Ngoài những giờ học chính khoá, học viên còn được học nhiều ngày trên xe cùng với thầy. Số buổi học ngoại khoá nhiều hay ít tuỳ theo yêu cầu của học viên, do đó học phí rất cao và không có mức cố định, thường khoảng 1.000-1.500 USD tương đương với 2.000–3.000 lít xăng khi học lái xe hạng B.
Ở Việt Nam, số vụ tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông vì lý do nhận thức của người lái đã được xã hội nghe và nhìn thấy hàng ngày, hàng giờ. Ngoài nguyên nhân về mặt bằng dân trí Việt Nam còn thấp hơn Châu Âu, còn có nguyên nhân về đào tạo. Tôi phải thừa nhận so với cách đây 5-6 năm, các cơ sở đào tạo lái xe của chúng ta hiện nay đã có những bước tiến rất lớn, nhất là sau khi Bộ Giao thông Vận tải ban hành Quy chế quản lý và đào tạo lái xe cơ giới đường bộ và ban hành Yêu cầu chung của Trung tâm sát hạch lái xe cơ giới đường bộ năm 2001. Theo đó, chất lượng sát hạch trên sân có gắn “chíp” điện tử rất cao vì giảm thiểu được hiện tượng bảo kê, xin cho. Đầu ra tốt như vậy nhưng đầu vào còn rất “vất vả” mà nguyên nhân chính là do sự eo hẹp về đầu tư và chi phí đào tạo ở mỗi cơ sở đào tạo. Tôi có gặp gỡ một số Giám đốc Trung tâm đào tạo lái xe thì được biết: nhằm mục đích nâng cao chất lượng đào tạo, các Trung tâm đều mong muốn đầu tư trang thiết bị hiện đại và chi phí xăng dầu đảm bảo số giờ học thực hành đúng với quy định của Bộ GTVT, nhưng ngặt một nỗi Nhà nước lại quy định mức thu học phí thấp quá (2,7 triệu đồng, tương đương với hơn 200 lít xăng khi học lái xe hạng B2)
Nhìn chung, việc dạy, học và quản lý đào tạo lái xe đều rất vất vả nhưng so với Châu Âu và một số nước trong khu vực như Hàn Quốc, Trung Quốc, thì quá trình này tại Việt Nam còn vất vả hơn và kém chất lượng hơn nhiều, do mặt bằng dân trí về giao thông và do đầu tư tại Việt Nam thấp hơn.
Thiết nghĩ, nước ta đã thực sự hội nhập kinh tế quốc tế, quản lý nhà nước cần phải đi trước một bước. Trong khi Bộ Tài chính quản lý mức thu học phí đào tạo lái xe trên toàn quốc thì lại không quản lý giá của các thành phần chính cấu thành nên chi phí đào tạo lái xe. Tại Việt Nam, giá xăng là giá thế giới, giá ô tô là giá gấp 2-3 lần giá thế giới, nhưng học phí là giá "nội". Có quan chức đã đặt một câu hỏi rất "cùn" rằng: "Các cơ sở đào tạo lái xe cứ kêu ca học phí thấp, sao vẫn cứ đua nhau xin mở Trung tâm đào tạo lái xe? ...."! Dân thường như tôi và là người "ngoại đạo" nhưng vẫn biết và hiểu rằng: muốn đào tạo lái xe được, thì phải tiết kiệm chi phí và mua sắm xe dạy lái cũ nát, rẻ tiền.
Nhằm mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo lái xe, nâng cao dân trí tham gia giao thông và giảm thiểu tại nạn giao thông, tôi xin khẩn thiết kêu gọi các cơ quan quản lý Nhà nước về đào tạo lái xe: Bên cạnh việc tiếp tục nâng cao quản lý đào tạo cần có cơ chế thích hợp để tạo điều kiện và khuyến khích những cơ sở đào tạo lái xe ngoài việc phải thực hiện đúng chương trình đào tạo do Bộ Giao thông Vận tải quy định còn dám bỏ tiền đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, kỹ thuật tương xứng với khu vực và thế giới.
Trong lịch sử, Nhà nước quản lý mức thu học phí đào tạo lái xe là cần thiết vì tất cả các cơ sở đào tạo lái xe đều là cơ sở công lập, lấy thu bù chi, không phải nộp thuế, giá xăng, dầu được Nhà nước quản lý chặt chẽ .... Nay hoạt động đào tạo đã được xã hội hoá, các doanh nghiệp được phép hoạt động đào tạo nhưng phải tự đầu tư và phải nộp thuế thu nhập, mặt khác các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu có quyền tự chủ về giá bán .... Vậy nếu Nhà nước vẫn tiếp tục quy định mức thu học phí và đặc biệt là quy định mức thu học phí thấp như hiện nay, thì khác nào kìm hãm sự phát triển của hoạt động đào tạo lái xe trong quá trình hội nhập, nâng cao chất lượng đào tạo ngang tầm với khu vực và thế giới.
Tác giả
Hà Tuấn Anh - Tổng Công ty công nghiệp ô tô Việt Nam
Nguồn:Vinanet