Với 7 triệu tấn gạo đã xuất khẩu tính đến giữa tháng 10/2025, Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Ấn Độ.

Trao đổi với báo chí, ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho biết: tính đến ngày 15/10/2025, Việt Nam đã xuất khẩu được 7 triệu tấn gạo, dự kiến cả năm đạt 8 triệu tấn, vượt Thái Lan để trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Ấn Độ. Trong khi đó, Thái Lan mới xuất khẩu được 5,9 triệu tấn, cả năm ước chỉ đạt 7,5 triệu tấn.

Tuy nhiên, so với năm 2024, sản lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam giảm 1 triệu tấn. Nguyên nhân lớn nhất là do Philippines - thị trường nhập khẩu gạo số 1 của Việt Nam, chiếm 40% tổng lượng xuất khẩu vẫn tạm thời đóng cửa và chưa biết khi nào mở lại. Nếu tình trạng này kéo dài đến vụ Đông Xuân - vụ sản xuất chính của nước ta, doanh nghiệp và nông dân sẽ chịu áp lực nặng nề.

Không chỉ thị trường gặp khó, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo hiện còn đang thiếu vốn nghiêm trọng do chưa được hoàn thuế GTGT. Từ khi áp dụng quy định tạm nộp thuế 5% từ ngày 1/7 đến nay, chưa có doanh nghiệp nào được hoàn thuế, khiến toàn ngành đang “kẹt” hàng trăm tỷ đồng. Trong khi đó, giá lúa trong nước giảm sâu, chỉ còn gần 5.000 đồng/kg, thấp nhất trong nhiều năm, khiến nông dân khó khăn chồng chất. Trước đây, giá lúa thường xuyên duy trì trên 8.000 đồng/kg.

Ông Đỗ Hà Nam kiến nghị Nhà nước sớm tháo gỡ vướng mắc về thuế GTGT, đồng thời khôi phục chính sách không kê khai, tính thuế với sản phẩm nông nghiệp sơ chế như trước đây. Qua đó giúp ổn định sản xuất và tiêu thụ trong giai đoạn thị trường biến động mạnh.

Dù Philippines dừng nhập khẩu, Việt Nam vẫn duy trì xuất khẩu gần 500.000 tấn gạo/tháng, cho thấy khả năng thích ứng linh hoạt của doanh nghiệp trong việc mở rộng thị trường. Nhiều thị trường mới như châu Phi, Trung Quốc, Nhật Bản đang trở thành điểm sáng.

Với Trung Quốc, từ đầu năm đến nay, quốc gia này đã nhập khoảng 600.000 tấn gạo Việt Nam, với giá gần 500 USD/tấn - cao hơn mức trung bình 400 USD/tấn trước đây. Điều này cho thấy chất lượng gạo Việt ngày càng được đánh giá cao hơn. Còn tại Nhật Bản, dù thuế nhập khẩu lên tới 400%, các doanh nghiệp Việt vẫn tìm được cơ hội, nhờ sản phẩm đặc sản như gạo ST25 được người Việt xa quê và người tiêu dùng bản địa ưa chuộng.

Trên bình diện quốc tế, bối cảnh Philippines và Indonesia đều hướng tới tự chủ lương thực cũng tạo ra thách thức dài hạn cho ngành gạo Việt Nam. Bộ Nông nghiệp Philippines đặt mục tiêu tự chủ 90% lương thực vào năm 2028, còn Indonesia dự kiến thặng dư 4-5 triệu tấn gạo vào cuối năm 2025. Đây vốn là hai thị trường nhập khẩu hàng đầu của Việt Nam. Vì vậy, việc đa dạng hóa thị trường, nâng cao chất lượng và giá trị hạt gạo Việt càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Trong khó khăn, tinh thần chủ động, sáng tạo và trách nhiệm của doanh nghiệp lúa gạo Việt Nam tiếp tục được phát huy. Ngành gạo không chỉ khẳng định năng lực xuất khẩu trong nhóm dẫn đầu thế giới, mà còn thể hiện bản lĩnh của nền nông nghiệp Việt Nam - kiên cường, linh hoạt, biết vượt qua sóng gió để vươn ra toàn cầu.

Tính đến giữa tháng 10/2025, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 7 triệu tấn gạo, dự kiến cả năm đạt 8 triệu tấn, vượt Thái Lan để trở thành quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Ấn Độ. Dù Philippines - thị trường chiếm 40% sản lượng xuất khẩu tạm thời đóng cửa, các doanh nghiệp Việt vẫn duy trì 500.000 tấn/tháng, mở rộng mạnh sang Trung Quốc, châu Phi và Nhật Bản.