Không chỉ đạt những kỷ lục mới về kim ngạch xuất khẩu, ngành nông nghiệp đang khẳng định vị thế trên bản đồ thế giới bằng chiến lược xanh hóa, nâng cao chất lượng và phát triển bền vững.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 62,6 tỷ USD, mức cao nhất từ trước tới nay, với thặng dư thương mại 17,7 tỷ USD. Trong đó có 7 nhóm hàng xuất khẩu trên 3 tỷ USD và 11 nhóm hàng vượt 1 tỷ USD, khẳng định vị thế Việt Nam trong nhóm 15 quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới.

Bước sang năm 2025, cán cân thương mại nông, lâm, thủy sản tiếp tục khởi sắc, thặng dư 9 tháng ước đạt 15,93 tỷ USD, tăng 17,6% so với cùng kỳ năm trước. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết: “Nếu mỗi tháng duy trì mức xuất khẩu 5 tỷ USD, cả năm 2025 sẽ đạt 67 tỷ USD - mức kỷ lục mới; còn nếu đạt 6 tỷ USD/tháng, ngành có thể phá sâu kỷ lục 70 tỷ USD.”

Thành quả đó có sự đóng góp lớn từ việc triển khai hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do (FTA), mở rộng cơ hội sang các thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước trong khối CPTPP. Không chỉ tăng về lượng, nông sản Việt đang chuyển mạnh sang xuất khẩu theo chuẩn cao hơn, đáp ứng yêu cầu về chất lượng, an toàn và truy xuất nguồn gốc minh bạch.

Cùng với việc mở rộng thị trường, Việt Nam tích cực tháo gỡ rào cản kỹ thuật, chủ động đáp ứng các quy định mới của đối tác như chống mất rừng và suy thoái rừng (EUDR) của EU hay biện pháp kiểm soát thủy sản MMPA của Hoa Kỳ. Ông Vũ Đức Đam Quang, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), nhận định: “Đây không chỉ là thách thức, mà còn là cơ hội để phát triển nông nghiệp Việt Nam theo hướng minh bạch, trách nhiệm và bền vững”.

Đến nay, Việt Nam đã thu hút hơn 500 dự án FDI trực tiếp trong lĩnh vực nông nghiệp, tổng vốn gần 4 tỷ USD; nếu tính cả chế biến và dịch vụ liên quan, con số đã vượt 20 tỷ USD, nằm trong nhóm các quốc gia có thu hút đầu tư nông nghiệp cao nhất thế giới. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các đối tác đang triển khai mô hình hợp tác công - tư (PPP) trong các ngành hàng chủ lực như cà phê, hồ tiêu, lúa gạo, thủy sản… nhằm thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị, hướng tới nền nông nghiệp “Xanh - Sạch - Bền vững”.

Song song đó, các sáng kiến như trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) và trao đổi tín chỉ carbon trong nông nghiệp đang mở ra hướng phát triển mới, giúp giảm phát thải, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, tạo “Tấm hộ chiếu xanh” cho nông sản Việt chinh phục các thị trường khó tính.

Trong giai đoạn tới, Việt Nam sẽ tiếp tục huy động các nguồn lực FDI, ODA, hợp tác quốc tế để thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, quản lý tài nguyên đất, nước, đồng thời phát triển sinh kế xanh cho nông thôn. Đây là nền tảng quan trọng giúp Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu Net Zero 2050 - vừa góp phần bảo vệ môi trường, vừa nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản Việt.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định: “Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương và các địa phương để đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch, nhất là sang Trung Quốc, châu Âu và các nước CPTPP; đồng thời đàm phán mở cửa thị trường mới cho trái cây, thủy sản, sản phẩm chế biến sâu, tạo nền vững chắc cho ngành nông nghiệp vươn tới những cột mốc xuất khẩu cao hơn trong tương lai”.

Từ những cánh đồng, nương rẫy đến thị trường toàn cầu, nông sản Việt Nam đang vững vàng khẳng định vị thế - không chỉ bằng sản lượng, mà còn bằng chất lượng, trách nhiệm và cam kết phát triển xanh, bền vững.