Điển hình mô hình trồng chuối tại Cty Huy Long An. Tại đây, chuối sau khi hạ buồng được gắn vào hệ thống ròng rọc, chạy thẳng vào khu chế biến, làm sạch và đóng thùng. Từ đây, các thùng chuối sẽ lên container xuất khẩu đi Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc, Maylaysia... Những thùng chuối bán trong nước sẽ theo vào “nhà ủ” để chờ ra thị trường.

Theo giám đốc công ty ông Út Huy cho biết, thương hiệu chuối Fohla, hiện tổng sản lượng chuối ở Tây Ninh và Long An là 4.000 tấn/năm. Lượng xuất khẩu sang Nhật Bản là 40%. Kỳ vọng sẽ tăng con số sang Nhật là 70%. Ngoài thị trường Nhật, công ty còn đang xuất loại trái cây này sang Trung Quốc và Malaysia. Hiện công ty đang đàm phán để bán cho Hàn Quốc.

Giám đốc Cty Huy Long An cũng cho biết, việc xuất khẩu sang thị trường khó tính như Nhật Bản không hề đơn giản. Chất lượng không chỉ tốt, mà quả còn phải đẹp. Nhiều lần công ty đã bị đền. Vậy nên quy trình phải rất cẩn trọng. Về doanh thu hàng năm từ 2 vựa chuối ở Long An và Tây Ninh, giám đốc cho biết, nếu bán được 5.000 đồng/kg thì mỗi năm thu được 20.000 tỷ đồng. Nếu giá là 10.000 đồng/kg thì được 40 tỷ. Giá chuối sạch trong nước hiện chỉ có 2.500 đồng/kg mà thôi.

Ngoài quy trình chăm cây phải đúng để cho ra chuối sạch, chất lượng tốt, công ty cũng xây dựng hệ thống vận chuyển bằng ròng rọc trên cao quanh vườn. Các buồng chuối theo hệ thống này tự động vận chuyển về khu xử lý, trang trại còn có hệ thống đường ống tưới nước quanh vườn. Các buồng chuối được che bằng nylong để được bảo vệ.

Để chuối phát triển như hiện nay, giám đốc Cty Huy Long An đã phải mất nhiều năm đi học hỏi kinh nghiệm và thuê chuyên gia nước ngoài về tư vấn. Thậm chí, để chuối xuất khẩu sang thị trường Nhật và Hàn, công ty phải đáp ứng hơn 200 triêu chuẩn chất lượng khác nhau. Thậm chí, đối tác Nhật không cho phép chuối bị vết xước quá 1 cm, không có đốm đen…

Trồng chuối ở Việt Nam cũng khó hơn các nước vì giá nhân công Việt Nam cao hơn trong khi năng suất lao động thấp hơn. Để so sánh, năng suất lao động tại Philippines là 1,3 nhân công/1ha, còn tại Việt Nam là 1,5-1,7 nhân công/1ha; chi phí thuê nhân công tại Philippines là 200 USD/tháng so với con số 300USD của Việt Nam. Ngoài ra, sản lượng chuối hư tại Việt Nam cũng cao hơn, lên tới 25% so với 15% tại Philippines.

Chuối là một trong những cây ăn quả có diện tích lớn trên 100.000ha, chiếm 19% tổng diện tích cây ăn quả và sản lượng khoảng 1,4 triệu tấn/năm. Nhưng trong quy hoạch nhóm cây ăn quả ở các địa phương thì hầu như chuối vẫn không được coi là cây chủ lực và không có trong kế hoạch phát triển.

Theo Giám đốc Công ty Laba Đà Lạt (Lâm Đồng) Lê Sỹ Công, chuối đang là sản phẩm hút khách không chỉ trong nước mà cả ở nước ngoài, nhưng nguồn hàng không đủ để cung cấp. Chuối Laba cũng đã được xuất khẩu sang thị trường Nhật từ vài năm nay. Sau một thời gian giám sát chặt chẽ tiêu chuẩn chất lượng, đối tác Nhật đã nhập 10 tấn chuối Laba để bán vào các hệ thống siêu thị của Nhật. Sau đó, chuối cũng được xuất khẩu 500 tấn sang thị trường Úc.

Với 40ha chuối hiện nay, chuối Laba của La Ba Đà Lạt chỉ đủ cung ứng thị trường trong nước. Trong khi đó, thị trường Nhật đang có nhu cầu một tháng 7 container (20 tấn/container). Trung bình, 1ha thu hoạch được 30-40 tấn chuối/năm nên cố gắng lắm cũng chỉ xuất được một container/tháng.

Mặc dù vậy, chuối đang chứng tỏ là mặt hàng rất tiềm năng cho thị trường xuất khẩu và nội địa. Vì vậy, có thêm nhiều doanh nghiệp đầu tư lớn vào cây chuối với các quy trình trồng và thu hoạch, bảo quản... theo tiêu chuẩn xuất khẩu.

Theo Giám đốc Công ty Huy Long An, Võ Quan Huy cho biết, hằng năm kim ngạch của các nước nhập khẩu trong khối CPTPP rất lớn, từ 15-17tyr USD. Trong đó, Nhật là nước nhập khá nhiều, một năm trên 1,2 triệu tấn chuối, Hàn Quốc khoảng 1 triệu tấn, Trung Quốc trên 1 triệu tấn.

Mặc dù nhu cầu tiêu thụ chuối của Trung Quốc tương đối lớn nhưng đây không còn là thị trường dễ dãi, nhất là từ năm 2019, thị trường này bắt đầu siết chặt các điều kiện quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm. Đó là chưa kể, giá chuối tại Trung Quốc thường thiếu tính ổn định. Vì vậy, ngoài việc mở rộng danh sách thị trường xuất khẩu, nhiều doanh nghiệp trồng chuối cũng quan tâm đến thị trường trong nước.

Không chỉ xuất khẩu, hiện trung bình một ngày, Công ty Huy Long An có khoảng 400 đơn hàng từ các hệ thống siêu thị trong nước. Tỉ lệ người Việt ăn chuối đang tăng cao và giá bán trong nước cũng tăng hơn trước. Hiện chuối Fohla có khoảng 400 đơn hàng tại các hệ thống siêu thị với giá 40.000-50.000 đồng/kg.