Phát biểu sau khi vòng đàm phán mới của bộ trưởng 12 nước tham gia Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) tại Hawaii (Mỹ) kết thúc, Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Akira Amari nói nhiều khả năng vòng đàm phán TPP tiếp theo sẽ diễn ra vào cuối tháng 8-2015.
Ông Amari cho biết ngoài các nguyên nhân khiến đàm phán lần này thất bại như tiến trình mở cửa thị trường ô tô và thị trường nông sản, việc bảo hộ ngành dược phẩm, còn phải tính đến những khác biệt giữa các nước về quyền sở hữu trí tuệ.
Mặc dù không đạt được thỏa thuận cuối cùng nhưng vòng đàm phán TPP tại Hawaii đã ghi nhận những bước tiến đáng kể. Cuộc họp tại Maui đạt được một số thành công nhất định với các thỏa thuận về bảo vệ môi trường và quy tắc ứng xử trong trường hợp xảy ra xung đột lợi ích.
Theo thỏa thuận về môi trường, các nước cam kết tuân thủ các hiệp ước chống buôn bán động vật hoang dã hiện hành cũng như luật môi trường của từng nước.
Các biện pháp hỗ trợ gây hại tới môi trường như hỗ trợ của chính phủ cho việc đóng tàu cá tại các khu vực bị khai thác quá mức đều bị cấm. Thỏa thuận cũng nhấn mạnh biện pháp bảo vệ lâu dài đối với các loài động vật có nguy cơ như rùa biển, chim biển, cá voi, cá mập… Các nước vi phạm có thể sẽ bị trừng phạt về thương mại.
Thỏa thuận về môi trường được xem là sẽ có tác động sâu rộng khi 12 nước tham gia TPP chiếm khoảng 25% thương mại thủy sản và 25% sản lượng gỗ và bột giấy trên thế giới. Năm trong số các nước này nằm trong danh sách các nước đa dạng sinh thái hàng đầu thế giới.
Ông Amari khẳng định các bên đã tiến rất gần thỏa thuận toàn diện và chỉ cần một cuộc gặp nữa là các bộ trưởng có thể hoàn tất công việc.
Việc không đạt được thỏa thuận tại vòng đàm phán ở Hawaii khiến cơ hội TPP được Quốc hội Mỹ thông qua trong năm nay trở nên mong manh. TPP chưa thể hoàn tất sẽ là một thất bại đối với Tổng thống Mỹ Barack Obama vì ông coi TPP như một trụ cột kinh tế trong chính sách “xoay trục” sang châu Á-Thái Bình Dương và là cơ hội để Mỹ cân bằng tầm ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực này.
Tuy nhiên, ngày 1-8, Đại diện Thương mại Mỹ Michael Froman nói 12 nước tham gia đàm phán đã đạt được những tiến bộ đáng kể và tin tưởng nhiều hơn lúc nào hết thỏa thuận đang nằm trong tầm tay. Ông Froman cho biết các bộ trưởng thương mại đang xúc tiến công việc để giải quyết những lĩnh vực còn có vấn đề, có tính chất nhạy cảm về mặt chính trị, như nỗ lực cho phép gia tăng lượng gạo nhập khẩu vào Nhật Bản, nhập khẩu thêm đường vào Mỹ, gia tăng quyền tiếp cận thị trường sữa của Canada và nới rộng sự bảo vệ quyền sáng chế cho những loại thuốc mới trong vòng 12 năm.
Đàm phán TPP được khởi động từ năm 2005, đến nay đã thu hút sự tham gia của 12 nước gồm Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ và Việt Nam. Các nước này đang nỗ lực hướng tới việc ký kết thỏa thuận trong thời gian sớm nhất, sau khi bỏ lỡ hạn chót đặt ra cuối năm 2013.
Theo ước tính, một khi được ký kết, TPP sẽ trở thành khu vực thương mại tự do với 800 triệu dân, chiếm 30% kim ngạch thương mại và gần 40% sản lượng kinh tế thế giới.
Nguồn:TBKTSG