Từ ngày 1/7/2015, Luật Kinh doanh Bất động sản 2014 chính thức có hiệu lực quy định các dự án bất động sản (BĐS) hình thành trong tương lai sẽ phải có sự bảo lãnh của ngân hàng. 

Theo đó, khi chủ đầu tư chậm tiến độ dự án, ngân hàng sẽ phải đứng ra trả lại những khoản tiền mà người tiêu dùng đã đầu tư vào dự án đó.

Trong khi đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố Quyết định số 1304 ngày 7/7/2015 về việc mua lại Ngân hàng thương mại cổ phần Dầu khí toàn cầu (GPBank) với giá 0 đồng. Quyết định có hiệu lực ngay từ ngày ký, NHNN trở thành chủ sở hữu 100% vốn điều lệ của GPBank, chấm dứt toàn bộ quyền, lợi ích và tư cách cổ đông của các cổ đông hiện hữu.

Một câu hỏi đặt ra, nếu ngân hàng thương mại hoạt động kém hiệu quả hoặc bị NHNN mua lại như trường hợp của GPBank, đồng thời dự án BĐS hình thành trong tương lai đó chậm tiến độ, vi phạm hợp đồng... Ai sẽ là người chi trả bảo lãnh cho khách hàng?

Trả lời câu hỏi này, tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu nhận định, chỉ cần ngân hàng thương mại có những cam kết bảo lãnh trước khi được NHNN tiếp quản thì các nghiệp vụ bảo lãnh đó sẽ được tiếp tục.

"Tư cách pháp nhân của ngân hàng không mất, chỉ là thay đổi chủ đầu tư. Trước kia có một số cổ đông của ngân hàng, thì cổ đông đó bây giờ được thay thế bởi NHNN. Lúc này, NHNN chịu trách nhiệm toàn bộ về những khoản nợ của ngân hàng thương mại đó" - Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu cho biết.

Đồng quan điểm với chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội BĐS TPHCM cho rằng NHNN sẽ là người đứng ra chịu trách nhiệm chi trả, giải quyết những khoản tín dụng, bảo lãnh này.

Ông Châu lý giải, NHNN khi mua lại với giá 0 đồng một NHTM là mua lại toàn bộ cổ phần của các chủ đầu tư trong ngân hàng đó. Nhưng các khoản nợ của NHTM, các khoản bảo lãnh... vẫn được ưu tiên giải quyết.

Chủ tịch Hiệp hội BĐS TPHCM nhấn mạnh: "Luật pháp quy định về thứ tự ưu tiên bảo vệ quyền lợi tài chính, trước hết là những khoản phải nộp ngân sách nhà nước. Thứ hai là tiền lương, tiền công của người lao động. Thứ ba là ưu tiên giải quyết những khách hàng đã đứng ra khởi kiện ngân hàng thương mại trước thời điểm phá sản hoặc bị mua lại. Và cuối cùng là những trường hợp khách hàng còn lại vẫn được NHNN bảo hộ, bao gồm cả các khoản bảo lãnh BĐS."

Tuy nhiên, ông Châu cũng thừa nhận rằng đó là những vấn đề mang tính nguyên tắc, nhưng thực tế sẽ tồn tại các hiện tượng chậm trễ về chi trả.