Trong năm vừa qua, giá than đá và khí đốt tự nhiên tăng mạnh do cuộc khủng hoảng năng lượng trên toàn cầu và cuộc chiến tranh ở Ukraine. Dự kiến nguồn cung 2 năng lượng này trong năm 2023 sẽ còn tiếp tục hạn chế, có thể thúc đẩy giá tăng nhiều hơn nữa. Trong khi đó, giá kim loại công nghiệp, quặng sắt và cao su năm 2022 giảm do chính sách Zero Covid hà khắc của Trung Quốc và lo ngại suy thoái kinh tế trên toàn cầu. Các mặt hàng nông sản, trong đó có ngũ cốc và dầu cọ, đã tăng giá lên mức cao nhất mọi thời đại vào tháng 3/2022 do thời tiết bất lợi và sự gián đoạn nguồn cung kéo dài từ khi xảy ra dịch Covid-19. Mặc dù giá đa số nông sản đã giảm trở lại vào 6 tháng cuối năm 2022, song lạm phát giá thực phẩm vẫn chưa kết thúc.

Thị trường khí đốt toàn cầu năm 2022 đã bị đảo lộn sau khi Nga dừng cung cấp cho châu Âu và một đường ống dẫn chính bị hư hại trong cuộc chiến ở Ukraine, khiến các nước châu Âu phải nhập khẩu khối lượng kỷ lục để đảm bảo nguồn cung cấp cho mùa đông.

Nhu cầu phân bổ khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) gia tăng trong bối cảnh nguồn cung cấp khí đốt qua đường ống bị thắt chặt đã gây áp lực lớn lên thị trường toàn cầu, tạo ra một cuộc khủng hoảng năng lượng và đẩy giá mặt hàng này lên mức cao lịch sử.

Do châu Âu sẽ tiếp tục nhập khẩu LNG trong năm 2023 để xây dựng lại kho dự trữ khí đốt sau mùa đông, giá khí đốt dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong bối cảnh nguồn cung mới sắp được đưa ra thị trường vẫn ở mức hạn chế.

Việc Trung Quốc nước nhập khẩu LNG lớn thứ hai thế giới, dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát đại dịch, cũng có thể thúc đẩy nền kinh tế thế giới phục hồi, kéo theo nhu cầu tiêu thụ LNG gia tăng vào năm 2023.

Tuy nhiên, việc châu Âu áp trần giá khí đốt bắt đầu từ tháng 2 tới có thể giúp kiềm chế sự căng thẳng trên thị trường và giảm bớt những biến động đã từng xảy ra trong năm 2022.

Đối với mặt hàng than đá, hợp đồng than kỳ hạn tương lai tại Newcastle đã tăng giá gần 140% trong năm 2022, mức tăng lớn nhất kể từ năm 2008. Trong khi đó, giá khí đốt kỳ hạn tương lai của Mỹ và giá khí đốt bán buôn trên thị trường Hà Lan đã tăng hơn 20% trong năm 2022, là năm tăng thứ 3 liên tiếp và là mặt hàng có giá tăng mạnh thứ 2 trong năm 2022.

Giá dầu năm 2022 tăng năm thứ 2 liên tiếp, với dầu Brent tăng gần 6%, trong khi dầu thô ngọt nhẹ của Mỹ tăng gần 5%.

Giá đồng kỳ hạn 3 tháng trên Sàn giao dịch kim loại London (LME) đã giảm hơn 13% trong năm 2022, trong khi nhôm giảm khoảng 15%, mặc dù cả hai kim loại đều đạt mức cao kỷ lục vào tháng 3/2022.

Các nhà phân tích của Citi dự báo giá niken và kẽm sẽ giảm trong vòng 6 đến 12 tháng tới do nguồn cung tăng mạnh, trong khi dự báo giá quặng sắt và nhôm sẽ tăng.

Giá niken năm 2022 tăng vượt trội trong nhóm kim loại, với mức tăng 45% - nhiều nhất kể từ năm 2010, một phần do tình trạng thiếu hụt nguồn cung niken có thể giao theo hợp đồng ở sàn LME và một phần do thị trường biến động kể từ khối lượng bị thu hẹp vào tháng Ba.

Trong nhóm kim loại đen, giá quặng sắt giao ngay tại Trung Quốc, nước tiêu thụ khoảng 2/3 nguồn cung quặng sắt toàn cầu, đã giảm khoảng 5% trong năm 2022, xuống còn gần 115 USD/tấn.

Theo Citi: “Giá quặng sắt dự kiến sẽ vẫn cao trong thời gian tới và có thể tiếp tục tăng trong trường hợp Trung Quốc mạnh tay nới lỏng tín dụng…”.

Việc Trung Quốc chấm dứt chính sách Zero Covid và cam kết tăng cường hỗ trợ cho lĩnh vực bất động sản đang ốm yếu của họ đã giúp hỗ trợ giá kim loại đen và kim loại màu trong tháng 12/2022. Tuy nhiên, tâm lý lạc quan trên thị trường đã bị giảm bớt do số ca nhiễm Covid-19 tại Trung Quốc đang tăng lên và nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu gia tăng vào năm 2023 nếu các ngân hàng trung ương tiếp tục tăng lãi suất như dự kiến để kiềm chế lạm phát.

Đối với kim loại quý, giá vàng đã mất khoảng 1% vào năm 2022, là năm giảm thứ hai liên tiếp, giá bạc tăng gần 3%, bạch kim tăng 9% và palladium giảm 4%.

Giá lúa mì kỳ hạn trên sàn giao dịch Chicago đã tăng lên mức cao nhất mọi thời đại, là 13,63-1/2 USD/bushel, vào tháng 3/2022 sau khi xảy ra xung đột giữa Nga và Ukraine làm giảm nguồn cung từ nhà xuất khẩu ngũ cốc chính là Ukraine ra thị trường toàn cầu, nơi vốn giá đã tăng cao do thời tiết bất lợi và các hạn chế liên quan đến dịch Covid-19.

Giá ngô và đậu tương cũng đã đạt mức cao nhất trong một thập kỷ, trong khi giá dầu cọ thô Malaysia tăng lên mức kỷ lục mọi thời đại.

Trong tương lai, giá lương thực chắc chắn sẽ vẫn ở mức cao, bởi sản lượng lúa mì khó có thể đủ để bổ sung vào kho dự trữ của thế giới đang cạn kiệt, ít nhất là trong nửa đầu năm 2023, trong khi các loại cây trồng sản xuất dầu ăn đang phải hững chịu thời tiết bất lợi ở Châu Mỹ Latinh và Đông Nam Á.

“Vụ lúa mì đông của Mỹ đang phải đối mặt với thời tiết lạnh giá khắc nghiệt và ngay cả khi vụ mùa được cải thiện, chúng ta sẽ (chỉ) có nguồn cung đó vào nửa cuối năm 2023”, một thương nhân của một công ty thương mại quốc tế có trụ sở tại Singapore cho biết.

Thị trường gạo, vốn nằm ngoài đợt tăng giá ngũ cốc trong nửa đầu năm 2022, đã tăng lên sau khi Ấn Độ, nước xuất khẩu lớn nhất thế giới, quyết định hạn chế nguồn cung vào tháng 9/2022. Giá gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ tăng gần 6% vào năm 2022, và gạo 5% tấm của Việt Nam tăng hơn 15%.

Cà phê là một trong những mặt hàng giảm giá nhiều nhất, với robusta giảm 23% và arabica mất 1/4 giá trị.

Giá cao su trên thị trường Osaka đã mất hơn 7% vào năm 2022, trong khi đường thô tăng hơn 7%. Giá bông giảm hơn 26% vào năm 2022….

Ngân hàng Goldman Sachs trong báo cáo về triển vọng thị trường hàng hóa thế giới năm 2022 đã cho viết: “Mặc dù giá giảm gần đây, song các thị trường hàng hóa vẫn kết thúc năm 2022 với vị trí là loại tài sản mang lại hiệu quả nhất cho các nhà đầu tư…”.

"Từ góc độ các yếu tố cơ bản, dự báo hầu hết các hàng hóa trong năm 2023 sẽ có giá cao hơn so với bất cứ thời điểm nào kể từ lần đầu tiên chúng tôi đề cập đến siêu chu kỳ, vào tháng 10/2020”, ngân hàng Goldman Sachs cho biết.