Người tiêu dùng trên khắp nước Mỹ đang gặp khó khăn trong việc tìm mua trứng, và nếu mua được thì giá cũng khiến nhiều người choáng váng. “Một chiếc bánh mì trứng đơn giản giờ giống như một món xa xỉ”, ông Jon Harris, một người dân đang mua sắm tại siêu thị ở Chicago, chia sẻ hôm thứ Năm (10/4).
Kể từ tháng 11/2024, làn sóng dịch cúm gia cầm bùng phát mạnh ở Iowa và Ohio — hai bang sản xuất trứng lớn nhất nước Mỹ — đã khiến nguồn cung sụt giảm nghiêm trọng. Các nhà sản xuất trứng vì thế tăng giá bán sỉ, các cửa hàng giới hạn số lượng trứng mỗi khách được mua, và giá trên thực đơn nhà hàng cũng tăng. Mỹ thậm chí phải nhập khẩu hàng loạt trứng từ Thổ Nhĩ Kỳ để bổ sung nguồn cung.
Vì sao phải tiêu hủy gà?
Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) buộc phải tiêu hủy toàn bộ đàn gia cầm nếu phát hiện nhiễm cúm để kiểm soát dịch bệnh. Chính sách này đã tàn phá các trang trại lớn, trong đó có một trại ở hạt Sioux, Iowa đã phải tiêu hủy 4,2 triệu con gà mái vào tháng 12/2024.
Việc tiêu hủy quy mô lớn gây ra cú sốc nguồn cung, khiến không chỉ người tiêu dùng mà cả các nhà hàng và công ty thực phẩm thiếu nguyên liệu. Quá trình khôi phục sản xuất sau mỗi đợt dịch kéo dài hàng tháng, do phải tiêu hủy xác gia cầm, khử trùng chuồng trại và nhập đàn gà mới.
Có bao nhiêu gia cầm đã chết?
Kể từ khi dịch bùng phát vào năm 2022, khoảng 163 triệu con gà, gà tây và các loại gia cầm khác đã chết hoặc bị tiêu hủy để kiểm soát dịch, theo USDA. Tốc độ lây lan trong đàn gà mái đang tăng nhanh, với 19,5 triệu con bị tiêu hủy chỉ riêng trong tháng 1/2025, con số cao nhất kể từ tháng 3/2022.
Với dân số khoảng 340 triệu người, Mỹ thường duy trì khoảng một con gà mái cho mỗi người để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. Tính đến ngày 1/1, tổng số gà mái tại Mỹ là 304 triệu con, giảm 2% so với cùng kỳ năm trước và giảm 11% so với 5 năm trước.
Giá trứng đã tăng bao nhiêu?
Giá bán lẻ trung bình trong tháng 1/2025 đã đạt mức kỷ lục 4,95 USD/vỉ (12 quả), tăng 96% so với năm 2024 và tăng 239% so với 5 năm trước, theo Cục Thống kê Lao động Mỹ.
Tại các thành phố lớn như Chicago, người tiêu dùng thậm chí phải trả tới 8 - 10 USD cho mỗi vỉ trứng. Trong khi đó, giá bán sỉ cũng tăng cao kỷ lục, mang lại lợi nhuận lớn cho những nông trại không bị ảnh hưởng bởi dịch và không bị ràng buộc hợp đồng giá cố định.
Sự tăng giá này đang cản trở cam kết của Tổng thống Donald Trump trong việc giảm chi phí sinh hoạt. Theo Cục Thống kê Lao động, riêng giá trứng đã chiếm khoảng 2/3 mức tăng giá thực phẩm trong tháng 3/2025.
Giá trứng bao gồm những chi phí nào?
Theo ông Errol Schweizer, cựu Phó Chủ tịch mảng thực phẩm của Whole Foods, chi phí thức ăn chăn nuôi chiếm khoảng 60%-70% giá thành trứng. Các trang trại nuôi gà thả rông sẽ có chi phí cao hơn do cần nhiều không gian.
Ngoài ra còn có chi phí vận chuyển và phân phối. Giá bán lẻ thường cao hơn 20-30% so với giá bán sỉ, tuy nhiên dịch cúm có thể thay đổi cơ cấu này. “Một số nhà bán lẻ có thể bán hòa vốn, trong khi số khác lại tận dụng khủng hoảng để nâng giá”, ông Schweizer nói.
Khi nào dịch bệnh mới chấm dứt?
Nông dân Mỹ đang kêu gọi USDA cho phép sử dụng vắc xin để bảo vệ đàn gà mái khỏi virus cúm. Cơ quan này trước đây từng phản đối việc tiêm phòng vì lo ngại ảnh hưởng đến xuất khẩu gia cầm sang các nước không chấp nhận sản phẩm từ nơi có dịch.
“Có vẻ như chúng ta sẽ phải dùng vắc xin nếu muốn chấm dứt đợt dịch này”, giáo sư Gregory Gray từ Đại học Y Texas nhận định.
USDA hiện đang xây dựng lại kho dự trữ vắc xin và đã cấp phép tạm thời cho công ty Zoetis sản xuất vắc xin dành riêng cho gà mái. Tuy nhiên, phải mất khoảng một năm để triển khai tiêm và đạt hiệu quả tối đa, theo chuyên gia Heather Jones.
Tại Pháp, chiến dịch tiêm phòng cúm gia cầm được triển khai từ năm 2023 đã giúp ngành chăn nuôi phục hồi về mức trước khi dịch bùng phát.
Nguồn:Vinanet/VITIC/Reuters