Trong bối cảnh thị trường toàn cầu đầy biến động, ngành điều Việt Nam đang chứng kiến một cú hích ngoạn mục khi giá điều xuất khẩu bật tăng gần 24% trong nửa đầu năm 2025, mở ra một triển vọng đầy hứa hẹn cho mặt hàng nông sản chủ lực này.

Cụ thể, dù khối lượng xuất khẩu hạt điều 6 tháng đầu năm 2025 có giảm nhẹ 2,7% (đạt 346.800 tấn), nhưng điều đó không ngăn cản giá trị kim ngạch tăng vọt 20,4% so với cùng kỳ năm 2024, chạm mốc ấn tượng 2,36 tỷ USD. Sự tăng trưởng vượt bậc này không chỉ đơn thuần là một con số, mà còn phản ánh mức giá xuất khẩu bình quân đã đạt 6805,4 USD/tấn, tăng tới 23,8% so với nửa đầu năm trước. Đây là một tín hiệu mạnh mẽ, cho thấy ngành điều Việt Nam đang khai thác hiệu quả lợi thế về giá trị trong bối cảnh thị trường quốc tế có nhiều chuyển dịch. Năm 2024 cũng đã là một năm kỷ lục, khi Việt Nam xuất khẩu 730.000 tấn hạt điều, mang về 4,37 tỷ USD, tăng 20,2% so với năm 2023.

Sự bật tăng về giá trị này được nhận định là kết quả của nhiều yếu tố hội tụ. Một trong số đó là xu hướng ăn vặt lành mạnh ngày càng gia tăng trên toàn cầu, khiến người tiêu dùng chú trọng hơn vào các loại hạt bổ dưỡng, có lợi cho sức khỏe. Nhu cầu tiêu thụ hạt điều được dự báo sẽ tiếp tục tăng, tạo cơ hội vàng để ngành điều Việt Nam bứt phá trong giai đoạn 2022 - 2027, với mức tăng trưởng bình quân toàn cầu dự kiến là 4,6%.

Về thị trường, Trung Quốc đã nổi lên như một điểm sáng bất ngờ, ghi nhận mức tăng trưởng giá trị xuất khẩu hạt điều lên tới 41,2% trong 5 tháng đầu năm 2025. Cùng với Trung Quốc, Hoa Kỳ và Hà Lan tiếp tục là ba thị trường tiêu thụ điều lớn nhất của Việt Nam, chiếm lần lượt 22%, 21,6% và 8,4% thị phần. Thị trường EU, dù là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba sau Hoa Kỳ và Trung Quốc, cũng đã có sự tăng trưởng tốt trong những năm gần đây, nhờ xu hướng tiêu dùng các sản phẩm chế biến từ hạt, ngũ cốc tăng cao.

Tuy nhiên, con đường không hoàn toàn trải hoa hồng. Ngành điều vẫn phải đối mặt với những thách thức nhất định. Xuất khẩu sang Hoa Kỳ đang gặp khó khăn do các nhà nhập khẩu chờ đợi chính sách thuế rõ ràng hơn từ chính quyền Tổng thống Trump. Đồng thời, việc tiếp cận thị trường EU đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về sản xuất bền vững, không dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và đặc biệt là không gây mất rừng trong quá trình sản xuất. Ngoài ra, dù giá điều thô đang có xu hướng giảm, từ 1.450 USD/tấn xuống còn 1.350 USD/tấn, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, nhưng một số doanh nghiệp đã ký hợp đồng mua nguyên liệu từ trước khi giá còn cao, dẫn đến áp lực về chi phí.

Mặc dù vậy, ngành điều vẫn tràn đầy kỳ vọng. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đặt mục tiêu xuất khẩu 4,5 tỷ USD cho năm 2025, và để đạt được con số này, 6 tháng cuối năm cần xuất khẩu khoảng 2,2 tỷ USD. Đây là mục tiêu khả thi khi nhu cầu tiêu thụ hạt điều thường tăng mạnh vào các mùa lễ, Tết cuối năm. Để hiện thực hóa điều đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tích cực triển khai việc minh bạch nguồn gốc sản phẩm, truy xuất dữ liệu số, đầu tư vào chế biến sâu và xây dựng thương hiệu quốc gia cho ngành điều. Việc xúc tiến mở rộng thị trường mới, đặc biệt là những thị trường tiềm năng có nhu cầu cao nhưng thị phần còn thấp như Trung Đông (UAE, Ả Rập Xê Út), cũng là một định hướng quan trọng.