Tôm tiếp tục giữ vai trò “đầu tàu”, cá tra phục hồi tích cực ở nhiều thị trường, tạo động lực quan trọng cho ngành hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững trong quý IV và bước sang năm 2026.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), 10 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 9,5 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ 2024. Trong đó, tôm tiếp tục là mặt hàng xuất khẩu chủ lực khi mang về 3,9 tỷ USD, tăng 22% so với cùng kỳ năm 2024. Với mức tăng mạnh nhất trong nhóm sản phẩm, tôm giữ vai trò dẫn dắt đà tăng trưởng chung của toàn ngành.

Trung Quốc và Hồng Kông tiếp tục là thị trường nhập khẩu tôm số 1 của Việt Nam với hơn 1 tỷ USD, tăng 66% so với cùng kỳ. Đây cũng là thị trường có tốc độ tăng trưởng mạnh nhất, chiếm 28,2% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm. Đáng chú ý, nhóm tôm loại khác tăng tới 139% và chiếm 65,6% kim ngạch tôm sang thị trường này, trong khi nhóm tôm sống, tươi, đông lạnh tăng 145%, phản ánh sức mua mạnh đối với các sản phẩm cao cấp như tôm hùm sống.

Tôm chân trắng xuất khẩu sang Trung Quốc chỉ tăng 3%, nhưng riêng nhóm sản phẩm chế biến tăng hơn 114% - dấu hiệu cho thấy thị trường đô thị Trung Quốc đang chuyển dịch sang tiêu dùng tiện lợi. Tôm sú cũng duy trì tăng trưởng ổn định 7,7%, khẳng định chỗ đứng bền vững tại các thành phố lớn như: Quảng Châu, Thượng Hải.

Ở chiều ngược lại, tôm vẫn đối mặt rủi ro từ chính sách siết chặt biên mậu và yêu cầu cao về truy xuất nguồn gốc. Song, dự báo quý IV/2025, sức mua từ Trung Quốc có thể tăng nhẹ nhờ mùa lễ hội và nhu cầu chuẩn bị tết Nguyên đán 2026.

Cá tra - mặt hàng chiến lược thứ hai sau giai đoạn chững lại của quý III đang dần phục hồi. Chỉ riêng tháng 10 năm 2025, xuất khẩu cá tra đạt 217 triệu USD, tăng 8% so với cùng kỳ. Tính chung 10 tháng, kim ngạch đạt 1,8 tỷ USD, tăng 9%.

Trung Quốc và Hồng Kông tiếp tục là điểm sáng với 73 triệu USD trong tháng 10, tăng 19%. Ngược lại, thị trường Hoa Kỳ giảm 17% (còn 29 triệu USD), Anh giảm sâu 33% (còn 4 triệu USD). Tuy vậy, Brazil ghi nhận mức tăng nhẹ 1%, cho thấy sức mua bắt đầu ổn định trở lại.

Thị trường các nước thuộc khối Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) tăng trưởng mạnh mẽ với 305 triệu USD sau 10 tháng, tăng 36% và chiếm 17% tổng kim ngạch cá tra. Malaysia đặc biệt nổi bật với mức tăng 37%. Tại Liên minh châu Âu (EU), xuất khẩu đạt 149 triệu USD, tăng 3%, trong đó Tây Ban Nha vươn lên ấn tượng với mức tăng 22%.

Cơ cấu sản phẩm cá tra cũng ghi nhận chuyển dịch tích cực: Phile đông lạnh đạt gần 1,5 tỷ USD, tăng 11%; cá tra đông lạnh - khô - nguyên con đạt 315 triệu USD, tăng 0,1%; nhóm sản phẩm chế biến đạt 44 triệu USD, tăng 19%, phản ánh dư địa lớn của sản phẩm giá trị gia tăng.

Sau thời gian suy giảm ở quý III, thị trường cá tra trong tháng 10/2025 đã xuất hiện tín hiệu phục hồi khi nhiều thị trường lớn nhích tăng trở lại. Tuy nhiên, VASEP dự báo một số thị trường trọng điểm vẫn có thể giảm trong quý IV do tồn kho cao và chu kỳ nhập khẩu chậm.

Điểm nhấn quan trọng nhất nằm ở kết luận sơ bộ trong cuộc rà soát hành chính thuế chống bán phá giá lần thứ 20 (POR 20) đối với cá tra Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ, với mức thuế chống bán phá giá 0% giúp cải thiện đáng kể niềm tin của nhà nhập khẩu. Dù vậy, thuế đối ứng 20% vẫn ảnh hưởng đến biên lợi nhuận, đòi hỏi doanh nghiệp phải tiếp tục mở rộng thị trường và tối ưu chi phí.

Trong bối cảnh đó, chiến lược chủ đạo của ngành sẽ là đẩy mạnh xuất khẩu sang khối CPTPP và Trung Đông - những thị trường có ưu đãi thuế quan và nhu cầu ổn định. EU được kỳ vọng duy trì đà tăng nhờ chính sách linh hoạt hơn cho sản phẩm nuôi trồng, tạo cơ hội cho các mặt hàng chế biến sâu.

Với những tín hiệu tăng trưởng tích cực từ tôm và cá tra, cùng dư địa thị trường rộng mở, ngành thủy sản Việt Nam có cơ hội duy trì đà bứt phá trong quý IV năm 2025 và hướng tới năm 2026 với tâm thế chủ động, kỳ vọng phục hồi mạnh mẽ và bền vững.