Thông tin từ Bộ NN&PTNT, kim ngạch xuất khẩu rau quả trong 7 tháng năm 2023 tăng trưởng ấn tượng, với mức tăng 68% so với cùng kỳ năm 2022, đạt tới 3,23 tỷ USD. Nguyên nhân là do nhu cầu mua hàng của Trung Quốc phục hồi mạnh mẽ.

Bộ NN&PTNT lý giải, các nghị định thư mà Việt Nam đã ký với Trung Quốc trong năm ngoái đã giúp hoạt động xuất khẩu rau quả của Việt Nam từ đầu năm 2023 đến nay có nhiều thuận lợi.

Sầu riêng, xoài, thanh long, chuối là những sản phẩm đóng góp kim ngạch lớn nhất. Trong đó, sầu riêng vươn lên dẫn đầu các nhóm hàng trái cây với kim ngạch có thể đạt 1 tỷ USD năm nay.

Theo các DN xuất khẩu, sầu riêng và chuối của Việt Nam ngày càng được nhiều quốc gia ưa chuộng do chất lượng nâng cao. Đặc biệt, vụ sầu riêng Việt kéo dài, từ tháng 2 đến tháng 6 thu hoạch ở các tỉnh miền Tây; tháng 6 đến tháng 10 thu hoạch miền Đông và Tây Nguyên nên sản lượng dồi dào, giá cạnh tranh hơn so với hàng Thái Lan, Philippines.

Báo cáo đánh giá của Hiệp hội Rau quả Việt Nam cũng cho thấy, một trong những động lực tăng trưởng của ngành rau quả xuất khẩu là mặt hàng sầu riêng. Chỉ tính riêng trong 6 tháng năm 2023, xuất khẩu sầu riêng đạt khoảng 850 triệu USD, gấp đôi cả năm 2022, trong đó, 90% được xuất sang Trung Quốc. Dự kiến năm 2023, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam đạt 1,2 - 1,5 tỷ USD.

với ngành rau quả Việt khi mới đây trái dừa sọ của Việt Nam đã chính thức được cấp “visa” sang Mỹ. Đây là tín hiệu tích cực thúc đẩy mặt hàng dừa và các sản phẩm từ dừa đạt mục tiêu xuất khẩu trên 1 tỷ USD trong năm 2023.

Hiện, Việt Nam đứng thứ 7 về sản xuất dừa trên toàn thế giới. Diện tích trồng dừa vào khoảng 188.000ha, tập trung chủ yếu ở các tỉnh: Bến Tre, Trà Vinh, Tiền Giang, Vĩnh Long. Cả nước cũng có hơn 90 doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm từ dừa, trong đó có 42 doanh nghiệp xuất khẩu những sản phẩm chế biến sâu.

Bên cạnh đó, các loại trái cây khác của Việt Nam cũng tăng mạnh xuất khẩu sang Trung Quốc, do nhu cầu nhập khẩu tại thị trường này tăng cao. Ngoài Trung Quốc, rau quả xuất khẩu tới Hàn Quốc, Hà Lan, Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE) cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng cao từ đầu năm đến nay.

Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Thanh Hải dự báo, với tốc độ tăng trưởng như hiện tại, xuất khẩu hàng rau quả trong nửa cuối năm 2023 có nhiều dư địa tăng trưởng khả quan, đặc biệt là vào mùa lễ hội khi nhu cầu tăng mạnh tại các thị trường.

Trong quý III và quý IV/2023, cả nước có khoảng gần 7,6 triệu tấn trái cây chủ lực các loại cần được tiêu thụ. Nguồn cung trái cây dồi dào sẽ đáp ứng tốt các đơn hàng xuất khẩu trong thời gian tới.

Còn theo đánh giá của Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam Đặng Phúc Nguyên, nếu giữ vững tốc độ xuất khẩu như hiện tại thì kim ngạch xuất khẩu rau quả sẽ đạt 5 tỷ USD trong năm nay, sớm hơn 2 năm so với mục tiêu đề ra. Trong Đề án Phát triển cây ăn quả chủ lực đến năm 2025 và 2030, Bộ NN&PTNT đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu rau quả sẽ đạt 5 tỷ USD vào năm 2025.

Khuyến nghị một số giải pháp nhằm khai thác tốt hơn thị trường Trung Quốc, PGS.TS Phạm Tất Thắng - Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương (Bộ Công Thương) cho rằng: các địa phương, DN xuất khẩu cần xây dựng thương hiệu sản phẩm và xuất khẩu theo hình thức chính ngạch để đảm bảo về chất lượng hàng hoá cũng như tránh những rủi ro không đáng có.

Địa phương, DN sản xuất cũng cần tăng cường áp dụng mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP nhằm đáp ứng đầy đủ các quy định về kiểm nghiệm kiểm dịch ngày càng khắt khe, nghiêm ngặt của Chính phủ Trung Quốc.

Ngoài ra, cần tập trung phát triển bền vững là tăng tỷ trọng rau quả chế biến, điều này không chỉ giúp kiểm soát được giá thành, mà còn nâng giá trị hàng hóa lên gấp 3 - 4 lần so với mặt hàng tươi. Đặc biệt, hoạt động này còn giúp tăng thời gian bảo quản nông sản, giải thoát tình trạng dư thừa cục bộ nguồn cung.

Đối với thị trường EU, hiện vẫn còn nhiều dư địa cho rau quả Việt Nam thâm nhập thị trường này vì quy mô của thị trường EU chiếm tới 43% giá trị thương mại rau quả toàn cầu. Bên cạnh đó, với lợi thế của Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), Việt Nam được xóa bỏ đến 94% các dòng thuế cho rau quả, tạo lợi thế cạnh tranh lớn so với nhiều quốc gia xuất khẩu khác. Do vậy, các DN Việt Nam cần tận dụng cơ hội, đẩy mạnh xuất khẩu trái cây sang thị trường châu Âu.