Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), mặc dù tốc độ tăng trưởng chững lại nhưng XK thuỷ sản trong tháng 6/2022 vẫn mang về hơn 1 tỷ USD, tương đương với tháng 5/2022 và tăng 23% so với cùng kỳ năm trước.

Như vậy, trong quý 2/2022, XK thuỷ sản của cả nước đã ghi nhận doanh số trên 3,2 tỷ USD, cao hơn gần 36% so với 2,4 tỷ USD cùng kỳ năm 2021. Với kết quả này, trong nửa đầu năm nay, XK thuỷ sản của Việt Nam ước đạt gần 5,8 tỷ USD, tăng 40% so với nửa đầu năm 2021.

Theo bà Lê Hằng, Phó Giám đốc Trung tâm đào tạo của VASEP, thiếu nguyên liệu cho chế biến XK nên doanh số xuất tôm trong tháng 6/2022 chỉ duy trì mức tăng trưởng khiêm tốn 7%, đạt 450 triệu USD. Luỹ kế nửa đầu năm 2022, XK tôm đạt 2,3 tỷ USD, tăng 33% so với cùng kỳ và chiếm 40% tổng XK thuỷ sản.

Lạm phát giá và thiếu nguyên liệu là một bài toán khó cho doanh nghiệp tôm trong giai đoạn hiện nay. Tôm chân trắng tươi, đông lạnh kích thước nhỏ vẫn được ưa chuộng trong giai đoạn khủng hoảng lạm phát này.

Tuy nhiên, một số doanh nghiệp thủy sản đã chọn giải pháp tăng tỷ lệ tôm chế biến giá trị gia tăng để XK sang những thị trường cao cấp, như: Nhật Bản, Mỹ, EU nhằm khắc phục bối cảnh nguyên liệu khan hiếm. Cụ thể, XK tôm chân trắng chế biến nửa đầu năm tăng 17%, trong khi XK tôm tươi/đông lạnh tăng 21%; XK tôm sú nửa đầu năm vẫn tăng 20% đạt hơn 300 triệu USD. Đáng lưu ý là XK tôm hùm tăng trưởng kỷ lục với gần 130 triệu USD trong nửa đầu năm, tăng gấp 30 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, phần lớn tôm hùm được XK sang thị trường Trung Quốc.

Tương tự, mặt hàng cá ngừ XK trong tháng 6 đạt trên 91 triệu USD, tăng 43%, đưa tổng kim ngạch XK cá ngừ trong nửa đầu năm tăng 56% đạt 553 triệu USD, chiếm gần 10% XK thuỷ sản. Sản phẩm chủ lực vẫn là cá ngừ loin, cắt khúc đông lạnh, mang về 377 triệu USD, tăng 122%. Theo phân tích của bà Tạ Hà, hơn một nửa XK cá ngừ dành cho thị trường Mỹ.

Theo số liệu thống kê, trong khi XK cá ngừ sang Mỹ tăng gần gấp đôi thì XK sang EU chỉ tăng 9%, mức tăng khiêm tốn hơn nhiều so với các thị trường khác, chủ yếu tăng nhờ giá trung bình XK tăng. Thẻ vàng IUU vẫn đang khiến cho cánh cửa XK cá ngừ cũng như các mặt hàng hải sản khai thác sang thị trường này bị thu hẹp.

XK mực, bạch tuộc trong tháng 6/2022 đạt trên 68 triệu USD, tăng 34% so với cùng kỳ. Tính đến hết nửa đầu năm, sản phẩm nhuyễn thể chân đầu mang về kim ngạch 344 triệu USD, tăng 29% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó XK mực đạt 197 triệu USD, tăng 45%, XK bạch tuộc đạt 147 triệu USD, tăng 12%...

Theo đánh giá của các chuyên gia, XK thủy sản trong những tháng đầu năm tăng trưởng tốt thể hiện sự nhanh nhạy của các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam, biết chớp thời cơ để gia tăng XK. Chẳng hạn, lạm phát và chiến sự Nga – Ukraine lại là cơ hội cho cá tra trong năm 2022. Nhiều thị trường lớn thiếu cá thịt trắng, nhất là cá tuyết, như thị trường EU, Mỹ, Anh do lệnh trừng phạt với Nga, nhiều nhà hàng ở các thị trường này đã phải bỏ cá tuyết ra khỏi thực đơn. Cá tra có cơ hội giành thị phần tại những thị trường này.

Chính vì thế, XK cá tra sang Anh nửa đầu năm nay tăng đột biến gấp 6 lần cùng kỳ, XK sang Tây Ban Nha tăng gấp gần 3 lần, sang Pháp, Hà Lan, Đức, Bỉ đều có mức tăng 45-90%.

Nửa đầu năm nay, XK cá tra của cả nước đạt trên 1,4 tỷ USD, tăng 83% so với cùng kỳ năm ngoái và chiếm 1/4 doanh số XK thuỷ sản. Trong tháng 6/2022, XK cá tra vẫn giữ được mức tăng trưởng cao 54% so với cùng kỳ, đạt gần 220 triệu USD.

Lạm phát giá tại các thị trường dẫn đến một xu hướng mới là các nước gia tăng nhập khẩu các sản phẩm đông lạnh và các sản phẩm giá phù hợp, trong khi tiêu thụ thuỷ sản tươi sống tại các thị trường giảm vì giá quá cao.

Điều đó phần nào lý giải vì sao cá tra của Việt Nam có sự bứt phát mạnh mẽ trong những tháng đầu năm với mức tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm trước.

Theo VASEP, năm 2022 đánh dấu sự phục hồi trở lại của doanh nghiệp thuỷ sản Việt Nam với nhiều hoạt động xúc tiến thương mại, trực tiếp là Hội chợ Thuỷ sản tại Boston Hoa Kỳ vào giữa tháng 3 và tiếp đó là Triển lãm Thuỷ sản toàn cầu tại Barcelona Tây Ban Nha. Đây là một cú huých giúp cho XK thuỷ sản tăng mạnh trong những tháng đầu năm 2022. Liên tục từ tháng 3 đến nay đều ghi nhận XK thủy sản doanh số trên 1 tỷ USD/tháng, kỷ lục là trên 1,1 tỷ USD trong tháng 4, tăng gấp rưỡi so với cùng kỳ năm 2021.

Hội chợ thuỷ sản Quốc tế Vietfish do VASEP tổ chức vào tháng 8 tới đây dự báo sẽ tiếp tục thu hút thêm nhiều nhà nhập khẩu thế giới đến với thuỷ sản Việt Nam, là đòn bẩy để thúc đẩy XK tăng mạnh hơn trong những tháng cuối năm nay.