Chiều 28/2, tại Hà Nội, Cơ quan Sáng chế Nhật Bản (JPO), Tổ chức Thúc đẩy Ngoại thương Nhật Bản (JETRO) phối hợp với Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương và Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức Hội thảo "Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ Việt Nam – Nhật Bản".

Ông Shige Watanabe, Phó Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam đánh giá, tình trạng hàng nhái, hàng giả nổi cộm tại Việt Nam tác động tiêu cực đến quá trình hình thành một thị trường lành mạnh. Thông qua Hội thảo, Phó Đại sứ mong muốn năng lực giải quyết xâm hại sở hữu trí tuệ Nhật Bản tại Việt Nam sẽ được nâng cao. Từ đó hỗ trợ 200 doanh nghiệp cũng như hơn 90 tổ chức của Nhật Bản đang hoạt động trên thị trường Việt Nam.

Mặt khác, Phó Đại sứ Shiga Watanabe đề cao vai trò của cơ chế hợp tác để lắng nghe ý kiến các bên liên quan, làm sao để thúc đẩy các sự kiện phòng chống xâm phạm sở hữu trí tuệ thế giới. Thông qua các hoạt động này, ông Shige Watanabe hy vọng các biện pháp phòng chống hàng giả, hàng nhái của Việt Nam sẽ được triển khai một cách phù hợp, bảo vệ chính đáng quyền sở hữu trí tuệ về sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu; đồng thời cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam, đem lại sự đóng góp cho tăng trưởng kinh tế bền vững của Việt Nam trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cho biết: Cùng với sự phát triển của kinh tế, Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với các nước trong khu vực và quốc tế. Bên cạnh đó, tình trạng hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ ngày càng phổ biến hơn và hình thức cũng tinh vi hơn. Đây là một trong những vấn đề nhức nhối của xã hội, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Trong năm 2023, lực lượng quản lý thị trường đã thanh tra, kiểm tra trên 71.000 vụ và phát hiện, xử lý trên 52.000 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước trên 500 tỷ đồng. Riêng với việc xử lý hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, không rõ nguồn gốc xuất xứ, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra trên 10.000 vụ, xử lý trên 9.000 vụ…

Đối với đồ điện gia dụng, mặt hàng vốn được ưa chuộng tại thị trường Việt Nam, lực lượng quản lý thị trường phát hiện xử lý 95 vụ, xử phạt trên 1,6 tỷ đồng; ngành hàng thời trang có 93 vụ bị xử lý, xử phạt trên 1,3 tỷ đồng; và nhiều nhất là các sản phẩm phụ tùng xe máy với 611 vụ bị xử lý, xử phạt hơn 4,2 tỷ đồng.

Theo ông Nguyễn Thanh Bình, việc đấu tranh chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, không rõ nguồn gốc xuất xứ có nhiều chuyển biến tích cực. Địa bàn nổi cộm vi phạm giảm đáng kể so với trước đây. Ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh cũng đã được cải thiện.

Thế nhưng, phương thức, thủ đoạn sản xuất, buôn bán hàng giả ngày càng tinh vi; cơ chế thực thi pháp luật còn chồng chéo, chưa đồng bộ; sự phối hợp của các cấp, các ngành chưa được chặt chẽ. Việc kiểm tra, xử lý của lực lượng thực thi gặp không ít khó khăn, nhất là việc nhận biết hàng thật, hàng giả… Một trong những nhiệm vụ trọng tâm từ nay đến năm 2025 của lực lượng quản lý thị trường là kiểm tra xử lý hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Đặc biệt, trong năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 319/QĐ-TTg ngày 29/3/2023 phê duyệt "Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025". Theo đó, lực lượng quản lý thị trường sẽ tăng cường kiểm tra, xử lý trên môi trường mạng bởi hiện nay, các đối tượng không chỉ bán hàng ở những điểm cố định mà còn bán ở trên các nền tảng thương mại điện tử, gây khó khăn cho lực lượng thực thi trong việc kiểm tra các kho hàng, xử phạt các đối tượng.

Bà Nguyễn Như Quỳnh- Chánh thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ. Ảnh: Uyên Hương/BNEWS/TTXVN

Nhấn mạnh vai trò quan trọng của sở hữu trí tuệ đối với mỗi quốc gia, doanh nghiệp, bà Nguyễn Như Quỳnh, Chánh Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh: Thời gian qua, Bộ Khoa học và Công nghệ luôn chủ động phối hợp với các bộ ngành, cơ quan trong thực thi quyền sở hữu trí tuệ và đã triển khai rất nhiều hoạt động bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp Nhật Bản nói riêng.

Chia sẻ về việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, bà Nguyễn Như Quỳnh cho rằng vẫn còn nhiều khó khăn, một phần do vi phạm liên tục có biến thể, phần khác do năng lực cán bộ thực thi còn những giới hạn nhất định.

"Như vậy, logic là hoàn thiện chính sách pháp luật, tăng cường đào tạo nâng cao nhân lực, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng", bà Nguyễn Như Quỳnh nhấn mạnh. Bởi nếu vẫn có sự dung túng của người dùng với sản phẩm giả, mọi nỗ lực từ góc độ quản lý sẽ không mang lại hiệu quả.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Uyên Hương/BNEWS/TTXVN

Bà Nguyễn Như Quỳnh cũng lấy ví dụ về Chương trình 168 – "Phòng chống xâm phạm quyền Sở hữu trí tuệ Việt Nam" với sự tham gia của các đơn vị khác nhau như Tổng cục Hải quan, 3 đơn vị thuộc Bộ Khoa học và Công Nghệ liên quan trực tiếp đến việc đăng ký, khai thác và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Đặc biệt, trong quá trình thực hiện Chương trình 168, các đơn vị cùng thực hiện nhiều việc bảo vệ sở hữu trí tuệ cho Nhật Bản.

Đáng lưu ý, nhiều sản phẩm làm giả ngoài biên giới rồi mới được đưa vào thị trường Việt Nam do lợi nhuận quá lớn từ sản phẩm làm giả. Đặc biệt hiện nay còn hình thành những nhóm người chuyên “đi theo” các nhãn hiệu nước ngoài để sản xuất hàng nhái khiến sản phẩm giả mạo tinh vi hơn, gây khó cho cả cơ quan chức năng, dẫn đến xu hướng tăng cao các đối tượng và sản phẩm vi phạm.

Trong khi đó, việc xử lý lại đòi hỏi hiểu biết về pháp luật, quá trình thực hiện đôi khi còn quá trừu tượng, đòi hỏi trí tuệ rất cao... Mặt khác, sự phát triển như vũ bão của công nghệ, internet dẫn đến tình trạng vi phạm xuyên biên giới, gây khó khăn đối với lực lượng chức năng.

Khu trưng bày hàng thật- hàng giả. Ảnh: Uyên Hương/BNEWS/TTXVN

Bà Nguyễn Như Quỳnh hy vọng Nhật Bản sẽ tiếp tục đồng hành với Việt Nam trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội cũng như bảo vệ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ, để sở hữu trí tuệ thực sự là động lực phát triển kinh tế.

Tại Hội thảo, 6 công ty Nhật Bản là chủ sở hữu những thương hiệu nổi tiếng và chính hãng Nhật Bản đã giới thiệu, hướng dẫn chi tiết về cách nhận biết sản phẩm thật – sản phẩm giả, cũng như đưa ra các biện pháp phòng chống hàng giả tại Vệt Nam.

Khu trưng bày hàng thật- hàng giả. Ảnh: Uyên Hương/BNEWS/TTXVN

Ngoài ra, phía Nhật Bản đã cung cấp Cẩm nang Xác thực giả mạo cho các cơ quan chức năng của Việt Nam để sử dụng trong đào tạo và thực hành kiểm soát hàng giả, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn.