Báo cáo đánh giá diễn biến thị trường ngoại hối Việt Nam 6 tháng đầu năm và dự báo 6 tháng cuối năm của Trung tâm nghiên cứu Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam nhận định, thị trường ngoại hối trong nước 6 tháng đầu năm diễn biến khá phức tạp và có nhiều điểm khác biệt so với giai đoạn 3 năm gần đây 2012-2014.
Thanh khoản được duy trì tốt nhưng nguồn cung ngoại tệ không còn ở trạng thái dồi dào, vượt trội so với nhu cầu mà trở nên cân bằng hơn. Tại thời điểm cuối tháng 6/2015, tỷ giá USD/VNĐ vào khoảng 21.820 – tăng gần 1,9% so với cuối năm 2014 – mức tăng mạnh nhất trong vòng 4 năm qua (năm 2012: giảm 1,9%, năm 2013: tăng 1,2%, năm 2014: tăng 1,7%).
Xét trên tổng thể, thị trường ngoại hối 6 tháng đầu năm vẫn được hỗ trợ theo chiều hướng ổn định bởi các yếu tố dài hạn bao gồm: i) Định hướng điều hành nhất quán của NHNN; ii) Cán cân thanh toán tổng thể thặng dư – ước tính đạt khoảng 2-3 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm; iii) Lạm phát được duy trì ở mức thấp, CPI tháng 6/2015 chỉ tăng 0,6% so với cuối 2014.
Chính sách điều hành của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) góp phần quan trọng tạo lập lại sự ổn định của thị trường. Từ tháng tháng 5, NHNN đã tìm ra được lời giải phù hợp để cân đối giữa 2 mục tiêu lãi suất và tỷ giá. Các giải pháp được triển khai bao gồm điều chỉnh tỷ giá thêm 1%, tăng mạnh lãi suất trúng thầu tín phiếu, phát đi thông điệp rõ ràng về chính sách điều hành và hiện thực hóa việc bán ngoại tệ ra thị trường. Chính điều này đã giúp tâm lý lo ngại có phần được đẩy lùi.
NHNN có thể bán ra 5-6 tỷ USD trong nửa cuối năm
Mặc dù NHNN đã đưa ra những thông điệp mạnh mẽ vào cuối tháng 5 khẳng định việc thực hiện cam kết điều chỉnh không quá 2% đối với tỷ giá cũng như sẵn sàng can thiệp để giữ ổn định thị trường, không thể phủ nhận các rủi ro tiềm ẩn đối với tỷ giá là không hề nhỏ.
Cụ thể, cán cân thương mại vẫn có thể chuyển biến theo chiều hướng xấu. Thâm hụt cán cân thương mại có thể nới rộng lên khoảng 1 tỷ USD/tháng.
Khả năng NHNN không tiếp tục gia hạn thông tư 43/TT-NHNN quy định về cho vay ngoại tệ trong năm 2016, sẽ tạo áp lực lên nhu cầu ngoại tệ để giảm dư nợ ngoại tệ trong những tháng cuối năm. Điều này khá hợp lý khi lãi suất cho vay VNĐ đã được kéo giảm mạnh và hiện ở mức chấp nhận được đối với các doanh nghiệp, đặc biệt với các lĩnh vực ưu tiên. Đồng thời, NHNN vẫn cho thấy sự kiên định đối với kế hoạch giảm dần tình trạng đô la hóa nền kinh tế.
Thêm một yếu tố đặc biệt cần quan tâm là thời điểm Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) điều chỉnh tăng lãi suất cơ bản. Với những tuyên bố gần đây, khả năng khá cao là Fed sẽ tiến hành tăng lãi suất ngay trong năm 2015. Khi đó, mặt bằng lãi suất USD trên thị trường quốc tế tăng lên và xu hướng tăng của đồng USD sẽ tiếp diễn, qua đó tạo sức ép gián tiếp lên thị trường ngoại hối trong nước.
Tâm lý thị trường nhìn chung duy trì sự thận trọng khiến tình trạng găm giữ ngoại tệ có thể tiếp tục diễn ra, đồng thời trạng thái ngoại tệ của hệ thống ngân hàng cũng có thể biến động mạnh, tác động tiêu cực đến diễn biến tỷ giá.
Bản tin BIDV nhận định, thị trường ngoại hối dự báo sẽ khá ổn định trong quý III, trước khi có thể xuất hiện những biến động mạnh hơn trong quý cuối năm.
Tỷ giá nhìn chung sẽ duy trì ở mức cao, diễn biến giằng co theo xu hướng tăng, dao động phổ biến trong khoảng 21.800-21.890. Hai yếu tố được xác định là quan trọng nhất sẽ hỗ trợ cho sự ổn định căn bản của thị trường là i) Vai trò điều hành tích cực của NHNN; ii) Cán cân thanh toán tổng thể duy trì thặng dư.
Theo đánh giá của Trung tâm nghiên cứu BIDV, NHNN hoàn toàn có thể bán ra đến 5-6 tỷ USD, tương đương với mức thâm hụt cán cân thương mại trong kịch bản xấu. Vì vậy, nếu thị trường không xuất hiện đồng thời các cú sốc lớn thì nhiều khả năng NHNN sẽ hoàn thành mục tiêu điều hành tỷ giá (tăng 2%) trong năm nay.
Thái Hà