Trao đổi với phóng viên TTXVN tại châu Âu, ông Trần Văn Công, Tham tán nông nghiệp Việt Nam tại EU, cho biết xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam vào thị trường châu Âu khởi sắc sau khi EVFTA có hiệu lực. Với sự hỗ trợ của các đại sứ quán, thương vụ Việt Nam ở châu Âu và tận dụng lợi thế từ EVFTA về miễn thuế một số nhóm hàng, các doanh nghiệp đã tăng cường xuất khẩu trái cây, mà quả vải thiều tươi là một điển hình.

Tiếp nối thành công này, các doanh nghiệp đã xây dựng kế hoạch xuất khẩu nhãn sang Anh, Hà Lan, Séc, Đức, Bỉ. Đây là những tín hiệu vui cho nông sản Việt Nam. Ngoài ra, những sản phẩm khác như thanh long, chanh leo, dừa, chanh không hạt cũng sẽ được xuất khẩu sang Tây Âu trong thời gian tới.

Doanh nghiệp xuất nhập khẩu cũng cảm nhận được tác động của EVFTA. Giám đốc Công ty xuất nhập khẩu nông sản Vinamex Belgium Nguyễn Thị Minh Liên khẳng định EVFTA tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tại EU nhập khẩu được nhiều nông sản Việt Nam, mà doanh nghiệp của chị là một ví dụ. Với những yêu cầu cao khi thực hiện EVFTA, quả vải thiều Việt Nam được trồng theo tiêu chuẩn VietGap, được kiểm định chất lượng và đóng dấu chứng nhận GlobalGAP, giúp cho việc thông quan dễ dàng và tạo niềm tin cho người tiêu dùng châu Âu.

Thành công của thương vụ vải tại châu Âu đang mở ra triển vọng rất lớn trong xuất khẩu nông sản Việt Nam vào thị trường 450 triệu dân này. Hiện tại, chủ yếu nông sản của Việt Nam được phân phối trong các cửa hàng châu Á, một số sản phẩm ưu việt như quả vải đã bước đầu tiếp cận thành công hệ thống siêu thị của EU.

Không chỉ có trái cây, gạo Việt Nam cũng có nhiều tiềm năng ở thị trường EU. Theo ông Trần Văn Công, mỗi năm châu Âu phải nhập khẩu 1,5 triệu tấn gạo nhưng Việt Nam mới chỉ xuất được 60-70.000 tấn. EU cũng cho Việt Nam hạn ngạch 80.000 tấn/năm, hưởng thuế xuất 0%. Đây là một cơ hội cho gạo Việt Nam thâm nhập vào thị trường này.

Cảnh mua bán vải tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. Ảnh minh họa: Danh Lam-TTXVN

Tham tán Trần Văn Công nêu rõ: "Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ làm việc kỹ hơn với các doanh nghiệp để tận dụng tối đa cơ hội đưa gạo Việt Nam vào thị trường EU. Gạo Việt Nam được thế giới đánh giá cao nên việc thâm nhập vào thị trường này có lợi thế vì một số dòng sản phẩm gạo thơm được khách hàng châu Âu ưa chuộng. Thời gian qua, gạo mới chỉ được bán ở các cửa hàng tiện lợi châu Á. Chúng tôi muốn rằng tới đây, gạo Việt Nam sẽ được bán rộng rãi hơn, tại các siêu thị lớn của châu Âu".

Những ngày cuối tháng 6, một containeur 24 tấn gạo ST25 của Việt Nam đã cập cảng Anvers của Bỉ do Vinamex Belgium nhập khẩu. Đây sẽ là lần đầu tiên, người dân sống ở châu Âu được thưởng thức loại gạo từng nhận danh hiệu "ngon nhất thế giới" được gieo trồng và chế biến tại Việt Nam.

Tham tán Thương mại tại Bỉ, EU, kiêm nhiệm Luxembourg, ông Trần Ngọc Quân cho rằng để nông sản Việt Nam tiếp cận bền vững thị trường tiềm năng này, các cơ quan thương vụ Việt Nam tại châu Âu sẽ có nhiều việc để làm.

Thứ nhất là tiếp cận các nhà nhập khẩu nông sản của thị trường mình, trong đó chú trọng việc vận động các nhà nhập khẩu là doanh nghiệp của người Việt tại nước sở tại hoặc nhân viên người Việt làm nhiệm vụ mua hàng của chuỗi cung ứng là tốt nhất vì đã có sự đồng cảm, hiểu biết trước về nông sản trong nước. Trên thực tế, việc đưa trái vải vào EU lần này đều thông qua các doanh nghiệp người Việt ở nước sở tại. Đây cũng là kinh nghiệm của Thái Lan khi đưa nông sản nước này vào châu Âu.

Thứ hai, Thương vụ Việt Nam ở các nước sẽ phải tăng cường việc tiếp cận và liên hệ các siêu thị tại địa bàn để tìm hiểu về quy trình đưa nông sản nước ngoài vào siêu thị, đưa hàng mẫu đến chào bán và giới thiệu sản phẩm nhằm tiếp cận người tiêu dùng.

Thứ ba, để đảm bảo sự thơm ngon và tính thời vụ của nông sản tươi, cần nhập khẩu nông sản với lượng lớn và liên tục.Với lợi thế thị trường EU liên thông, các cơ quan thương vụ Việt Nam tại khu vực sẽ phối hợp với nhau theo mô hình liên kết vùng để tạo điều kiện giúp các nhà nhập khẩu nông sản có liên quan cùng nhập và cùng phân phối. Trong vụ vải vừa qua, Thương vụ Việt Nam tại Bỉ đã kết nối doanh nghiệp tại Bỉ với doanh nghiệp tại Hà Lan, Đức để cùng chia các lô hàng vải thiều, đảm bảo hàng vẫn tươi ngon khi đến tay người tiêu dùng.

Thứ tư, Thương vụ Việt Nam tại EU cần hỗ trợ thông tin cho doanh nghiệp và bà con nông dân trong nước, giúp bà con tiếp cận thông tin về nhu cầu và yêu cầu của thị trường. Nông sản chỉ có thể xuất khẩu vào EU nếu đó là sản phẩm ưu việt, được sản xuất, xuất khẩu theo tiêu chuẩn cao. Do vậy, bà con nông dân và doanh nghiệp muốn tiếp cận thị trường EU cần phải sản xuất bài bản, có vùng nguyên liệu chuyên biệt, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, ví dụ như GlobalGAP.

Và yếu tố cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng là tăng cường quảng bá nông sản Việt tại thị trường EU. Không chỉ quảng bá đến các siêu thị mà còn phải quảng bá được đến người tiêu dùng châu Âu. Một trong những chương trình mà hệ thống thương vụ Việt Nam tại khu vực này đã và đang đẩy mạnh là triển khai Tuần lễ hàng Việt Nam, Tuần lễ ẩm thực Việt Nam và tiến tới Lễ hội ẩm thực – nông sản Việt... Việc quảng bá cần thực hiện thường xuyên, liên tục thì mới có thể thay đổi phần nào thói quen tiêu dùng cố hữu của người dân châu Âu.

Ông Trần Ngọc Quân cho rằng trong mọi nỗ lực chung, rất cần sự gắn bó chặt chẽ và tăng cường phối hợp giữa bốn nhà: nhà nông - nhà khoa học - nhà doanh nghiệp - nhà quản lý, cần có sự phối kết hợp từ trung ương đến địa phương để có nhiều sản phẩm định vị quốc gia, được bảo hộ chỉ dẫn địa lý rộng khắp, tạo điều kiện thuận lợi cho nông sản Việt Nam thâm nhập thị trường châu Âu nói riêng và thế giới nói chung.