Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), XK cá tra 8 tháng đầu nay đã chạm mốc 1,8 tỷ USD, dự kiến đạt hơn 2 tỷ USD vào cuối tháng 9 này- một con số lạc quan cho các doanh nghiệp ngành hàng này.

Top 5 doanh nghiệp XK cá tra lớn nhất, gồm: Công ty CP Vĩnh Hoàn, Công ty Biển Đông Seafood, Nam Việt, IDI Corp và Công ty TNHH Chế biến thủy sản Vạn Đức, Tiền Giang, đều có tốc độ tăng trưởng tốt, đóng góp tổng doanh số chiếm 37% tổng giá trị XK cá tra 8 tháng năm nay.

Theo bà Lê Hằng, Phó Giám đốc Trung tâm đào tạo của VASEP, XK cá tra trong 3 tháng gần đây đã giảm liên tục, tụt dần khỏi mức đỉnh 310 triệu USD hồi tháng 4, nhưng đã có xu hướng hồi phục trở lại từ tháng 8.

"Riêng trong tháng 8, XK cá tra đạt 195 triệu USD, tăng nhẹ so với tháng 7 và tăng 123% so với cùng kỳ năm 2021. Tuy nhiên, mức tăng trưởng cùng kỳ này không phản ánh xu hướng quá khả quan vì tháng 8 năm 2021 là thời điểm đỉnh dịch, XK bị giảm sâu"- bà Lê Hằng nhận định.

Trong tháng 8, XK cá tra sang nhiều thị trường có tín hiệu tích cực, với xu hướng cao hơn so với tháng 7. Trong đó, XK sang Trung Quốc cao hơn 37% so với tháng trước, đạt gần 61 triệu USD, cao gần gấp đôi so với doanh số XK sang thị trường Mỹ. Dự báo, XK cá tra sang Trung Quốc sẽ tiếp tục khả quan hơn trong những tháng tới.

Bên cạnh đó, các thị trường, như: Braxin, Thái Lan, Colombia, Nhật Bản, Malaysia đều có xu hướng tăng nhập khẩu cá tra trong tháng 8. Tuy nhiên, XK cá tra sang một số thị trường chững lại trong tháng 8. Chằng hạn, Mexico giảm 28%, Anh giảm 17%, Canada giảm 35%, Australia giảm13%, EU giảm 10%...

XK cá tra sang Mỹ dù đã hồi phục nhẹ, tăng 4% so với tháng trước, nhưng doanh số vẫn khá khiêm tốn, chỉ đạt 33 triệu USD. Dự đoán XK cá tra sang thị trường này sẽ khả quan hơn trong tháng 9, tháng 10 khi lượng tồn kho giảm dần và nhu cầu nhập khẩu phục vụ cho cuối năm và năm mới tăng. Hơn nữa, dự báo lạm phát ở Mỹ vẫn tiếp tục nóng trong những tháng cuối năm, sẽ khiến tiêu thụ thực phẩm và thuỷ sản của nước này hướng tới sản phẩm giá phải chăng như cá tra.

Một tín hiệu tốt đối với doanh nghiệp XK cá tra của Việt Nam, mới đây, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã ban hành Kết luận cuối cùng đợt rà soát hành chính thuế chống bán phá giá lần thứ 18 (POR18) cho giai đoạn từ ngày 1/8/2020 đến ngày 31/7/2021 đối với cá tra của Việt Nam. Theo đó, DOC đã giữ nguyên mức thuế chống bán phá giá đang áp dụng đối với từng công ty căn cứ vào kết quả của các đợt rà soát gần nhất trước đó. Do vậy, quyết định này không tác động đến chiều hướng XK cá tra sang Mỹ trong năm nay.

Mặc dù bị áp thuế từ năm 2003 đến nay, nhiều doanh nghiệp sản xuất, XK cá tra, basa lớn của Việt Nam vẫn duy trì được mức thuế chống bán phá giá 0,00 USD/kg qua các kỳ rà soát để tiếp tục XK vào thị trường lớn như Hoa Kỳ.

Bên cạnh đó, cơ quan Thanh tra và an toàn thực phẩm Mỹ, thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ đã công nhận thêm 6 nhà máy chế biến cá tra của Việt Nam được phép XK sang thị trường này. Như vậy, đến nay Việt Nam đã có 19 nhà máy cá tra được công nhận đủ điều kiện XK vào Mỹ.

Giá trung bình XK cá tra đông lạnh trong tháng 8/2022 đạt 2,81 USD/kg, mức thấp nhất trong 6 tháng qua. Trong đó, giá cá tra XK sang Mỹ vẫn đạt mức cao nhất 5 USD/kg, và là mức cao nhất từ đầu năm đến nay. Giá trung bình cá tra đông lạnh XK sang Trung Quốc đạt 2,39 USD/kg trong tháng 8, tăng so với mức thấp 2,27 USD trong tháng 7. Giá XK sang Phillippine có mức thấp nhất trong các thị trường, chỉ đạt 1,57 USD/kg.

Nhìn chung, giá trung bình XK cá tra sang các thị trường từ đầu năm đến nay đều tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, giá trung bình XK cá tra đông lạnh sang Mỹ đạt 4,64 USD/kg, sang Trung Quốc đạt 2,47 USD, Mexico 2,75 USD, sang Thái Lan đạt 2,15 USD và sang Brazil đạt 3,20 USD/kg.

Theo bà Lê Hằng, dự báo nhu cầu nhập khẩu cá tra của các thị trường sẽ tăng trở lại vào một vài tháng tới. Theo đó, biến động tăng trưởng vẫn phụ thuộc vào 2 thị trường lớn nhất là Trung Quốc và Mỹ. Hội chợ Vietfish vừa diễn ra cuối tháng 8 vừa qua có thể cũng thúc đẩy XK sang một số thị trường.

Với kết quả hiện nay và xu hướng hồi phục nhẹ trong vài tháng tới, kim ngạch cá tra năm 2022 có thể ghi nhận mốc kỷ lục 2,5 đến 2,6 tỷ USD, cao hơn 56% so với năm 2021.