Sau một thời gian tăng nóng, chứng khoán Trung Quốc những tuần gần đây bắt đầu bước vào chu kỳ lao dốc buộc chính phủ trung ương phải ứng cứu.
Trong vòng 3 tuần trở lại đây, chỉ số Shanghai Composite trên thị trường chứng khoán Trung Quốc đã giảm 29% - đà giảm mạnh nhất kể từ 2009, khiến vốn hóa thị trường này mất 3.200 tỷ USD.
 |
| Biến động của chỉ số Shanghai Composite. |
Giới chuyên gia cho rằng, nguyên nhân chính đằng sau đà lao dốc của thị trường chứng khoán Trung Quốc chính là giới đầu tư nhỉ lẻ. Theo thống kê, giới đầu tư nhỏ lẻ chiếm tới 80-90% giao dịch trên thị trường chứng khoán Trung Quốc, trong số đó, nhiều nhà đầu tư chỉ mới tham gia thị trường. Thực tế, chỉ riêng tháng 5 đã có khoảng 12 triệu tài khoản giao dịch mới được mở.
Điều này có nghĩa là hàng triệu người chơi chứng khoán ở Trung Quốc có ít hoặc không có kinh nghiệm về vụ vỡ bong bóng chứng khoán năm 2007 – 2008. Thậm chí ngay các quỹ đầu tư chuyên nghiệp ở Trung Quốc cũng chỉ “thức thời”, dựa trên số liệu từng tháng hoặc từng quý.
Để khắc phục nhược điểm này, chính quyền Trung Quốc đã khuyến khích các nhà đầu tư dài hạn, nhà đầu tư tổ chức vào thị trường như cấp phép cho các quỹ đầu tư nước ngoài hoặc quỹ đầu tư quốc gia có quy mô tài sản lớn. Tuy nhiên, quá trình này vẫn tiến triển khá chậm.
Hơn nữa, thị trường chứng khoán Trung Quốc vốn được coi là thị trường bị chi phối bởi chính sách. Những chính sách này vượt ra ngoài định hướng chính sách tiền tệ, tác động mạnh hơn đến hoạt động điều tiết chứng khoán và ngân hàng. Như vậy, chỉ cần một tuyên bố chính sách sẽ khiến thị trường tăng hoặc giảm cực mạnh.
Nguyên nhân khác đằng sau biến động thất thường của chứng khoán Trung Quốc chính là sự bùng nổ hoạt động giao dịch ký quỹ. Đó là khi nhà đầu tư vay tiền để mua cổ phiếu. Khi tài sản ký quỹ không còn đủ đảm bảo, nhà đầu tư buộc phải nhanh chóng hoàn trả một lượng tiền cực lớn.
Giao dịch ký quỹ khá phổ biến trên thị trường thế giới nhưng ở Trung Quốc hoạt động này chỉ thực sự bùng nổ trong vòng 1 năm trở lại đây.
Giao dịch ký quỹ là nguyên nhân khiến thị trường chứng khoán Trung Quốc tăng vọt hơn 2 lần kéo theo vốn hóa lần đầu tiên vượt 10.000 tỷ USD. Tuy nhiên, nó cũng là nguyên nhân khiến thị trường lao dốc chóng mặt tron 3 tuần trở lại đây khi nhà đầu tư rút tiền khỏi thị trường trước sức ép ký quỹ bổ sung.
Chính phủ Trung Quốc đã đưa ra một loạt biện pháp nhằm giải cứu thị trường. Hiện Trung Quốc đã ngừng cấp phép cho các thương vụ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Ngân hàng trung ương Trung Quốc (PBOC) cũng sẽ bơm vốn cho các công ty môi giới chứng khoán thông qua Công ty tài chính chứng khoán (CSFC) để hỗ trợ nhà đầu tư mua lại cổ phiếu.
Trước đó, giới chức Trung Quốc cũng đưa ra một loạt chính sách hỗ trợ thị trường như nới lỏng quy định giao dịch ký quỹ, giảm phí giao dịch sau khi hạ lãi suất cơ bản xuống thấp kỷ lục. Bộ Tài chính Trung Quốc hôm 29/6 tuyên bố sẽ cho phép quỹ hưu trí quốc gia đầu tư cổ phiếu.
Minh Phương
Theo FT, CNN Money