Báo cáo Đầu tư công nghiệp Việt Nam 2011 do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên Hợp quốc (UNIDO) công bố ngày 27-6 đã cho thấy bức tranh rõ ràng hơn về tình hình hoạt động của các doanh nghiệp FDI ở Việt Nam.
Trình bày bản báo cáo, ông Stefan Kratzsch, chuyên gia của UNIDO cho biết: So với doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đóng góp nhiều hơn cho xuất khẩu. Có tới 70% năng lực sản xuất của các doanh nghiệp FDI hướng về xuất khẩu. Điều này cũng dẫn đến việc các doanh nghiệp xuất khẩu có vốn đầu tư nước ngoài nhập khẩu nhiều nguyên liệu đầu vào trung gian cho quá trình sản xuất.
Bằng chứng là sau khi Việt Nam gia nhập WTO, bên cạnh dấu ấn tích cực là đã tạo ra cú hích cho hoạt động xuất khẩu thì nhập khẩu cũng tăng nhanh không kém.
Một điều đáng lưu ý là dù tăng trưởng xuất khẩu vẫn duy trì ở mức cao (đạt trên 20%/năm) nhưng có xu hướng giảm dần. Điều này liên quan đến việc cầu ở một số thị trường truyền thống của Việt Nam như Mỹ, châu Âu sụt giảm. Tuy nhiên, xuất khẩu sang các thị trường khu vực như Thái Lan, Malaysia của các doanh nghiệp vẫn ổn định, không sụt giảm.
Chuyên gia của UNIDO khuyến nghị Việt Nam cần đánh giá lại mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu của khu vực doanh nghiệp FDI. Cần thu thập dữ liệu định kì một cách có hệ thống để hiểu rõ mối quan hệ giữa định hướng xuất khẩu, tạo việc làm, giá trị gia tăng và hiệu quả sản xuất ở các nhóm ngành công nghệ thấp, trung và cao.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cần lưu tâm đến việc thúc đẩy thị trường trong nước. Theo đó, thị trường trong nước cần là bước đệm để tiến tới việc tạo ra nhiều giá trị gia tăng hơn nữa.
Báo cáo cũng lưu ý rằng các doanh nghiệp hướng vào thị trường nội địa tạo ra mối liên hệ mạnh mẽ hơn với các doanh nghiệp trong nước, tạo ra sự lan tỏa trong hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp FDI.
Ông Stefan Kratzsch gợi ý: "Việt Nam cũng cần hỗ trợ nhiều hơn cho các liên doanh, dùng liên doanh để khai thác sự năng động của thị trường đang tăng trưởng ở Việt Nam. Liên doanh có thể giữ vai trò truyền dẫn hoạt động chuyển giao công nghệ và bí quyết giữa các đối tác trong nước và nước ngoài".
Doanh nghiệp trong khu công nghiệp hoạt động tốt hơn
Một điểm đáng lưu ý trong báo cáo của UNIDO là doanh nghiệp hoạt động trong các khu công nghiệp đạt được hiệu quả cao hơn. Theo chuyên gia UNIDO, lợi ích của việc doanh nghiệp hoạt động trong các khu công nghiệp là có được chính sách khuyến khích đầu tư, hạ tầng tốt hơn, dịch vụ hỗ trợ tại chỗ giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp trong các khu công nghiệp thu hút hàm lượng công nghệ cao hơn so với doanh nghiệp hoạt động bên ngoài khu công nghiệp. Cho nên cần làm thế nào để có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp vào hoạt động trong các khu công nghiệp.
UNIDO khuyến nghị Việt Nam cần theo đuổi tầm nhìn dài hạn, thu hút ngành giá trị gia tăng cao và công nghệ cao thông qua việc áp dụng ưu đãi đặc thù.
Ngoài ra, Việt Nam cần cải thiện một số điểm chưa tích cực về môi trường kinh doanh. Chẳng hạn nâng cấp mạng lưới điện và cơ sở hạ tầng là đòn bẩy, từ đó nâng cao tỉ lệ khai thác năng lực sản xuất và hiệu quả đầu tư. Khắc phục toàn diện những khiếm khuyết về môi trường kinh doanh để thu hẹp khoảng cách về cơ sở hạ tầng trong và ngoài khu công nghiệp.
Báo cáo của UNIDO cũng chỉ ra rằng: Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoạt động hiệu quả hơn doanh nghiệp trong nước về năng suất lao động. Tuy nhiên doanh nghiệp FDI chủ yếu hoạt động trong các ngành có lao động tay nghề thấp, lương thấp, và sử dụng nhiều lao động nữ như may mặc, chế biến thực phẩm...
Nguồn:Thời báo kinh tế Sài Gòn