Mặc dù, từ tháng 8-2008 đến nay, giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi nhập khẩu đã giảm mạnh so với đỉnh điểm (tháng 6,7-2008), nhưng giá thức ăn chăn nuôi vẫn cao khiến người nông dân thua lỗ nặng.

Theo số liệu của Cục Chăn nuôi thì giá thức ăn chăn nuôi hiện nay đã tăng từ 40 đến 60% so với cuối năm 2007. Nguyên nhân là do ta không chủ động được nguồn nguyên liệu đầu vào, phải phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu. Đã vậy, các DN chế biến thức ăn chăn nuôi xem ra chưa chia sẻ khó khăn với người nông dân khi 2 tháng qua, giá các loại nguyên liệu cho thức ăn chăn nuôi trên thế giới đã giảm từ 10% đến 30%, nhưng đến nay, các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi trong nước mới giảm giá bán gần 3%. 

Giá đầu vào tăng, đầu ra giảm, sản phẩm làm ra không tiêu thụ được dẫn tới thua lỗ triền miên là một thực tế mà người chăn nuôi trong nước đang phải gánh chịu. Theo các hộ chăn nuôi ở xã Cổ Đông (Sơn Tây), giá thức ăn tăng gấp đôi năm 2007, giá thành sản xuất một kg gà tăng lên mức 26.000-30.000 đồng, trong khi giá mua của thương lái chỉ khoảng 26.000-27.000 đồng/kg khiến người chăn nuôi lỗ nặng. Không chỉ những hộ chăn nuôi nhỏ lẻ mà ngay cả những DN, chủ trang trại chăn nuôi lớn cũng lâm vào tình trạng tương tự. Theo lãnh đạo Công ty cổ phần Nông sản Bắc Ninh, trong thời điểm hiện tại, DN đang phải chịu lỗ ít nhất 2.000 đồng/kg đối với gà và 3.000 đồng/kg đối với lợn. Vì vậy, đã có khoảng 80% số hộ chăn nuôi gia công cho DN phải bỏ nghề.  

Nhập khẩu nguyên liệu một nghịch lý

Hằng năm, lượng nguyên liệu cho thức ăn chăn nuôi nhập khẩu vào nước ta khá lớn. Theo số liệu của Cục Chăn nuôi, năm 2008, kim ngạch nhập khẩu nguyên liệu cho thức ăn chăn nuôi nước ta dự kiến khoảng 2,9 tỷ USD. Nhìn vào thực trạng nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất thức ăn chăn nuôi ở nước ta cho thấy một nghịch lý: Việt Nam là nước nông nghiệp nhưng các loại nguyên liệu như ngô, cám gạo, đậu nành… đều đang phải nhập ngoại với khối lượng lớn, trong đó lượng ngô phải nhập khẩu tới gần nửa triệu tấn. Việc nhập khẩu nguồn nguyên liệu không những khiến ta phải phụ thuộc vào biến động giá của thị trường thế giới, vận chuyển mà còn phụ thuộc vào nguồn ngoại tệ cho nhập khẩu. Tất cả những nguyên nhân đó dẫn đến giá thức ăn chăn nuôi ở nước ta cao hơn các nước khác trong khu vực. 

Theo lãnh đạo Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam, để giải quyết tình trạng quá phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu như vừa qua, nhà nước nên quy hoạch vùng nguyên liệu cho ngành chăn nuôi trên cơ sở khuyến khích một số vùng chuyển từ trồng lúa sang trồng ngô… cần có chính sách bảo hộ cho người trồng, tránh tình trạng ngô được xuất đi ào ạt trong mùa thu hoạch và phải nhập ngược lại với giá cao gấp rưỡi, gấp đôi so với giá ban đầu. Các DN sản xuất thức ăn chăn nuôi cũng cần xây dựng kế hoạch sản xuất và chiến lược thị trường hợp lý để chủ động nguồn nguyên liệu. Và người chăn nuôi cũng nên chủ động tự chế biến nguồn thức ăn để giảm thiểu những thiệt hại cho chính mình.