Từ đầu tháng 8.2010 đến nay, giá gạo nội địa và xuất khẩu tăng khá mạnh. Thế nhưng, doanh nghiệp ký hợp đồng bán trước gần hết số lượng trong chỉ tiêu xuất khẩu, nên với số lượng còn lại, họ đang giảm tiến độ để chờ giá lên.

Mười lăm ngày đầu tháng 7, doanh nghiệp bán ra tới trên 300 ngàn tấn gạo, thì mười lăm ngày đầu tháng 8, hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) thống kê chỉ có khoảng trên 100 ngàn tấn gạo bán cho khách hàng.

Ông Phạm Văn Bảy, phó chủ tịch VFA, thông báo giá gạo xuất khẩu loại 5% tấm đang đứng ở mức 395 USD/tấn, tăng 16% so với mức 330 USD/tấn cách nay khoảng một tháng. Tương tự, loại gạo phẩm cấp thấp 25% tấm cũng tăng từ 315 USD/tấn lên 360 USD/tấn và đang có dấu hiệu tăng thêm do nhu cầu mua sôi động hơn.

Từ ngày 11.8, sau hơn bốn tháng bỏ giá sàn (từ đầu tháng 4.2010), nay do thấy giá gạo thế giới và trong nước tăng, VFA áp dụng lại biện pháp đăng ký giá xuất khẩu. Cụ thể: đối với loại gạo 5% tấm tối thiểu là 400 USD/tấn và gạo 25% tấm là 370 USD/tấn.

Ông Huỳnh Minh Huệ, tổng thư ký VFA, giải thích cho việc phải áp dụng giá sàn là nhằm để tránh thiệt hại do doanh nghiệp chạy theo số lượng, bán giá thấp.

Theo phân tích của VFA, sở dĩ trong thời gian gần đây, nhu cầu nhập khẩu của nhiều nước tăng mạnh là do ảnh hưởng từ diễn biến thời tiết bất thường. Ngoài Trung Quốc phải mua gạo chi viện cho một số vùng bị lũ lụt, thì những tác động về hạn hán, mưa bão khiến cho nhu cầu mua gạo từ Iraq, Bangladesh và một số quốc gia châu Phi tăng thêm. Cuối tuần trước (13.8), Bangladesh đàm phán mua thêm 100.000 tấn gạo 15% tấm của Việt Nam với giá 389 USD/tấn, dự kiến đến giữa quý 4 năm nay, nước này sẽ đàm phán mua thêm 200.000 tấn theo hợp đồng tập trung. Ngoài ra, thị trường Iraq, các nước châu Phi dự kiến quay trở lại mua gạo thay vì lúa mì như hồi quý 2, do giá lúa mì tăng nóng trong tháng 7.2010.

Theo VFA, tính đến giữa tháng 8, doanh nghiệp đã ký hợp đồng bán khoảng 6,22 triệu tấn gạo, trong khi chỉ tiêu năm nay chỉ có 6,4 – 6,5 triệu tấn. Do vậy, bốn tháng còn lại của năm nay, cho dù giá gạo có tăng lên thì doanh nghiệp cũng sẽ không ký được thêm nhiều hợp đồng.

Mùa vụ từ nay đến cuối năm vẫn còn 1,2 – 1,4 triệu tấn gạo hàng hoá. Đến cuối tháng 8, nông dân sẽ thu hoạch dứt điểm 1,6 triệu ha lúa hè thu. Dự kiến từ giữa tháng 9 cho đến cuối tháng 12, có thêm khoảng 500 ngàn ha lúa thu đông và 250 ngàn ha lúa mùa. Ngoài số xuất khẩu theo hợp đồng năm nay, sẽ được gối đầu cho năm tới.

Cho dù giá xuất khẩu đang tăng, nhưng với việc doanh nghiệp lỡ ký hợp đồng xuất khẩu giá thấp, ít có khả năng giá lúa sẽ tăng nhiều.