(VINANET)- Tiếp tục đà tăng trưởng trong 7 tháng đầu năm, tính từ đầu năm cho đến hết tháng 8 xuất khẩu quặng và khoáng sản tăng cả về lượng và trị giá so với 8 tháng năm 2012, tăng lần lượt 120,74% và tăgn 6,58%, tương đương với 1,5 triệu tấn, trị giá 153,2 triệu USD.

Trung Quốc –vẫn là thị trường chính nhập khẩu mặt hàng này của Việt Nam, chiếm 87% lượng xuất khẩu mặt hàng, với trên 1,3 triệu tấn, trị giá 107,3 triệu USD, tăng 147,56% về lượng và tăng 35,97% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.

Đứng thứ hai sau thị trường Trung Quốc là Đài Loan với lượng xuất khẩu đạt 37,9 nghìn tấn, trị giá 864,6 nghìn USD – đây là thị trường có lượng quặng và khoáng sản xuất khẩu tăng trưởng mạnh, tăng 5647,73%, nhưng giảm về trị giá, giảm 29,31%.

Ngoài hai thị trường chính kể trên, Việt Nam còn xuất khẩu quặng và khoáng sản sang các thị trường khác nữa như Nhật Bản, Malaixia, Hàn quốc, Indoensia và Ấn Độ.

Thị trường xuất khẩu quặng và khoáng sản 8 tháng 2013

Theo nguồn Haiquanonline, thì tình trạng gian lận trong xuất khẩu khoáng sản vẫn gia tăng. Cục Điều tra chống buôn lậu - Tổng cục Hải quan cho biết, một trong những lý do dẫn đến hiện tượng gian lận trong XK khoáng sản gia tăng là đã có sự thay đổi về chính sách quản lí đối với mặt hàng khoáng sản XK của Chính phủ. Năm 2012, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 02/CT-TTg về “tăng cường quản lý nhà nước đối với các hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng và xuất khẩu khoáng sản”, theo đó hầu hết các mặt hàng khoáng sản bị cấm XK, trừ quặng titan được tiếp tục XK đến hết tháng 6-2012.

Đến năm 2013, tại Thông báo số 407/TB-VPCP, Thủ tướng Chính phủ cho phép tiếp tục XK một số loại khoáng sản tồn kho như quặng sắt, ilmenit, chì, kẽm, mangan..., đồng thời Bộ Công Thương và Bộ Xây dựng cũng có văn bản gửi một số UBND tỉnh, thành phố đồng ý cho tiếp tục XK một số loại khoáng sản đang tồn kho. Việc Chính phủ cho phép tiếp tục XK khoáng sản xuất phát từ yêu cầu cần tháo gỡ khó khăn cho DN, tuy nhiên lại tiềm ẩn nguy cơ về gian lận thương mại trong XK mặt hàng này.

Đặc thù của mặt hàng khoáng sản, quặng là thường không có bao bì, nhãn mác, hàng hóa được đổ xả trên xà lan, tàu hoặc trong hầm hàng (khi xuất bằng đường biển). Các DN, đối tượng có thể lợi dụng khai sai về số lượng, trị giá hàng hóa, chất lượng, chủng loại quặng. Khi kiểm tra, cơ quan Hải quan chủ yếu dựa vào Chứng thư giám định (VILAS) để làm cơ sở xác định hàm lượng tiêu chuẩn XK, không thể tự kiểm tra xác định hàm lượng. Việc xác định số lượng, cơ quan Hải quan cũng chủ yếu dựa vào giám định số lượng của cơ quan chức năng hoặc thông qua cân tại các cửa khẩu, nếu không được trang bị cân thì không thể tự xác định được số lượng, trọng lượng…

Bên cạnh đó, DN còn có biểu hiện gian lận về giá. Nguyên nhân chủ yếu là do phương thức thanh toán của các đối tượng trên đối với mặt hàng khoáng sản chủ yếu là thanh toán theo phương thức TT (thanh toán bằng điện chuyển tiền) hoặc TTR (thanh toán chuyển tiền có bồi hoàn), dẫn đến khó khăn cho cơ quan Hải quan trong việc kiểm soát giá thực tế của lô hàng XK. Mặt khác, việc xác định giá giao dịch thực tế của các lô hàng khoáng sản XK tương đối phức tạp vì có liên quan đến nhiều yếu tố như thời điểm XK, chất lượng quặng XK, hoạt động thanh toán... trong khi đó việc xác minh các giao dịch thanh toán có yếu tố nước ngoài này hết sức khó khăn.

Nhằm hạn chế gian lận thương mại qua giá đối với các mặt hàng khoáng sản XK, đảm bảo thu đúng, thu đủ đối với mặt hàng XK có thuế, Tổng cục Hải quan đã yêu cầu cục hải quan các tỉnh, thành phố chỉ đạo các đơn vị trực thuộc kịp thời chấn chỉnh công tác giá đối với mặt hàng này. Nếu phát hiện mức giá khai báo thấp hơn mức giá kiểm tra hoặc cùng một loại khoáng sản nhưng mức giá khai báo XK chênh lệch lớn trong cùng một thời điểm thì chuyển kiểm tra sau thông quan để kiểm tra xử lí theo quy định. Mới đây Tổng cục Hải quan đã ban hành danh mục rủi ro hàng XK và mức giá kiểm tra. Đây là một biện pháp nhằm hạn chế, phòng ngừa ngăn chặn có hiệu quả gian lận giá.

Cục Điều tra chống buôn lậu cũng đã tham mưu cho Tổng cục Hải quan chỉ đạo cục hải quan các tỉnh, thành phố tăng cường công tác kiểm soát việc XK khoáng sản tồn kho và đấu tranh chống buôn lậu, vận chuyển trái phép khoáng sản ra nước ngoài nhằm ngăn chặn việc gian lận, xuất lậu khoáng sản.

Nguồn:Vinanet