(VINANET) Theo số liệu thống kê từ TCHQ Việt Nam, trong tháng 4/2012, cả nước đã xuất khẩu 1,3 triệu tấn than đá, trị giá 116,3 triệu USD, giảm 2,03% về lượng và giảm 2,67% về trị giá so với tháng liền kề trước đó. Tính chung 4 tháng đầu năm 2012, đã xuất khẩu 4,4 triệu tấn than đá, trị giá 401,9 triệu USD, giảm cả về lượng và trị giá, lần lượt là 3,1% và 10,4%.

Trung Quốc – vẫn là thị trường chính nhập khẩu mặt hàng than đá của Việt Nam, chiếm 77,5% tỷ trọng, tương đương với 3,4 triệu tấn, trị giá 259,1 triệu USD. Tính riêng tháng 4/2012, Việt Nam đã xuất khẩu trên 1 triệu tấn than đá sang thị trường này, đạt kim ngạch 75 triệu USD, nhưng lại giảm so với tháng trước đó, giảm 6,93% về lượng và giảm 9,71% về trị giá.

Đứng thứ hai sau thị trường Trung Quốc là Hàn Quốc với kim ngạch xuất khẩu trong tháng 4 đạt 11,6 triệu USD, với 106,3 nghìn tấn, tăng 124,71% về lượng và tăng 131,88% về trị giá, nâng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng than đá sang thị trường này bốn tháng đầu năm lên 43,9 triệu USD, tương đương với 434,2 nghìn tấn.

Thị trường có lượng xuất khẩu than đá lớn thứ ba là Thái Lan – đây cũng là thị trường có sự tăng trưởng về lượng cao so với tháng 3/2012, tăng 239,5% với 23,7 nghìn tấn, đạt kim ngạch 3,1 triệu USD, tăng 223,81%.

Ngoài ba thị trường xuất khẩu chính kể trên, Việt Nam còn xuất khẩu sang các thị trường khác như Thái Lan, Lào, Malaixia, Indonesia và Ấn Độ với kim ngạch đạt lần lượt trong bốn tháng đầu năm nay là: 9,2 triệu USD; 36 triệu USD; 5,2 triệu USD và trên 4 triệu USD.

Thị trường xuất khẩu than đá tháng 4, 4 tháng năm 2012

ĐVT: Lượng (tấn): trị giá (USD)

Tập đoàn công nghiệp Than- Khoáng sản Việt Nam (VINACOMIN) vừa có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị xem xét điều chỉnh giảm mức thuế xuất khẩu (XK) than đá từ 20% xuống mức 0%.

Theo phản ánh của VINACOMIN, do than tiêu thụ chậm nên tồn kho tăng cao, đặc biệt tại các kho cảng. Tính đến cuối quý I- 2012, lượng than tồn kho của VINACOMIN là 7,5 triệu tấn, điều này khiến cho tình hình tài chính của Tập đoàn gặp nhiều khó khăn.

Trong khi đó, năm 2012, giá than XK giảm mạnh so với năm 2011 và dự báo có thể tiếp tục giảm. So vơi tháng 9-2011 (thời điểm áp dụng thuế xuất khẩu than 20%) giá than XK hiện nay đã giảm mạnh. Cụ thể: than cục giảm 24% từ 315 USD/tấn xuống còn  240 USD/tấn; than cám giảm  36% từ 220 USD/tấn xuống còn 141 USD/tấn…

Cùng với đó là giá than bán cho sản xuất điện hiện VINACOMIN đang thực hiện theo chỉ đạo của Chính phủ là 680.400 đồng/tấn đối với than cám 4b và 546.000 đồng/tấn đối với cám 5… chỉ bằng gần 50% giá thành. Với sản lượng than bán cho điện năm 2012 là 13,5 triệu tấn và chưa được điều chỉnh giá, VINACOMIN  dự kiến sẽ phải bán than cho điện thấp hơn giá thành là 8.500 tỷ đồng. Điều này khiến cho việc cân đối tài chính của Tập đoàn năm 2012 hết sức khó khăn.

Vì vậy, để tạo điều kiện cho tập đoàn có thể cấn đối được tài chính trong điều kiện tiêu thụ gặp nhiều khó khăn, cho phí đầu vào năm 2012 tăng cao và tạo nguồn vốn để tái đầu tư phát triển các mỏ mới, VINACOMIN kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét giảm mức thuế XK than từ 20% xuống mức 0%.

Tuy nhiên, đề xuất này của TKV được nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng là đòi hỏi rất bất hợp lý.

Được biết, TKV gửi thẳng đề xuất này tới Thủ tướng, do đó, Bộ Tài chính cũng chưa nắm bắt được đề xuất này của TKV. Theo một vị chuyên gia trong ngành này, chủ trương của Chính phủ là không khuyến khích xuất khẩu tài nguyên thô. Đó là lý do mà Chính phủ yêu cầu phải đánh thuế cao để hạn chế xuất khẩu mặt hàng này.

Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 24/2/2011 của Chính phủ về kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô đã giao Bộ Tài chính nhiệm vụ rõ ràng, nghiên cứu "tăng thuế xuất khẩu lên mức phù hợp đối với các mặt hàng không khuyến khích xuất khẩu, tài nguyên, nguyên liệu thô" và chỉ giảm thuế đối với mặt hàng là nguyên liệu đầu vào của sản xuất trong nước.

Hơn nữa, than là nguồn tài nguyên không tái tạo, chỉ tới năm 2014-2015, Việt Nam sẽ phải nhập khẩu than. Hàng chục nhà máy điện vẫn đang gian nan tìm nguồn than nhập ổn định, lâu dài cho cả đời dự án. Chỉ vài năm tới, Việt Nam sẽ thiếu than là tất yếu. Chưa kể, trong 5 năm tới, nguồn điện của Việt Nam theo quy hoạch sẽ phụ thuộc lớn vào nhiệt điện than. Thiếu than tức sẽ thiếu điện.

Vì đó, hạn chế và tiến dần với việc dừng xuất khẩu than là chỉ đạo đã được thông suốt trong nhiều năm qua. Từ năm 2008 đến nay, thuế xuất khẩu than từ 0% đã tăng tiến dần dần từng mức 5%, 10%, 15% và đến ngày 11/9/2011, thuế xuất khẩu than đã tăng lên 20%.

Tháng , hồi tháng 8/2011, chính Bộ  Công Thương cũng từng đề nghị Bộ Tài chính giảm thuế xuất khẩu than từ 15% xuống 10% nhưng bộ Tài chính đã bác đề nghị này và tăng thuế mặt hàng này lên 20% như hiện nay.

Theo Phó Viện trưởng Viện tư vấn phát triển (CODE), đề xuất giảm thuế 0% của TKV là đi ngược lại xu hướng điều tiết nguồn tài nguyên khoáng sản này.

Giảm thuế hay miễn thuế xuất khẩu cũng không khác nào một đòi hỏi tiếp tục bao cấp, hỗ trợ tài chính cho Tập đoàn Than. Ngân sách Nhà nước sẽ phải lùi tới trên dưới 5.000 tỷ đồng - mức mà TKV có thể nộp cho ngân sách từ nguồn thuế xuất khẩu vì lợi ích của Tập đoàn này. Đây lại là điều bất hợp lý khi nguồn thu cho ngân sách quốc gia đang ngày giảm sút, do có tới hơn 10.000 doanh nghiệp phá sản, giải thể.

Điểm tin

* Công ty TNHH MTV Khe Sim: Bốn tháng đầu năm khai thác gần 450 ngàn tấn than. Bốn tháng đầu năm nay, Công ty TNHH MTV Khe Sim (Tổng Công ty Đông Bắc) sản xuất gần 450 ngàn tấn than nguyên khai, đạt 32% kế hoạch năm.

*Công ty 86 khai thác xuống sâu mức -150. Công ty TNHH MTV 86 (Tổng Công ty Đông Bắc) đang đẩy nhanh tiến độ đào lò, lắp đặt thiết bị để chuẩn bị đưa mỏ xuống khai thác tại mức -150 trong một vài tháng tới. Năm nay, Công ty dự kiến kế hoạch sản xuất 700 ngàn tấn than nguyên khai, trong đó 550 ngàn tấn là than khai thác hầm lò. Công ty là đơn vị trong tốp đầu về sản lượng khai thác than hầm lò trong toàn Tổng Công ty Đông Bắc.

Nguồn:Vinanet