Quan hệ thương mại Việt Nam – Lào có những bước phát triển đáng ghi nhận trong những năm gần đây, song dư địa còn khá lớn, nhất là cơ hội xuất khẩu cho hàng hóa Việt Nam. Nhìn kết quả thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, kim ngạch xuất nhập khẩu 2 chiều đã tăng mạnh trong 5 năm qua; Cụ thể, năm 2011 tổng giá trị kim ngạch XNK giữa Việt Nam và Lào mới dừng ở con số 734 triệu USD, trong đó, Việt Nam xuất khẩu đạt 274 triệu USD, nhập khẩu từ Lào trị giá 460 triệu USD. Nhưng đến năm 2015, tổng giá trị kim ngạch XNK giữa 2 nước đã lên đến 1,1 tỷ USD, tăng gần 53% so với năm 2011.

Tuy nhiên, bước sang năm 2016 kim ngạch thương mại giữa 2 nước lại sụt giảm; 10 tháng đầu năm 2016, kim ngạch xuất nhập khẩu 2 chiều giảm 30,1% so với cùng kỳ năm 2015, đạt 662,8 triệu USD; trong đó xuất khẩu sang Lào đạt 319,1 triệu USD (giảm 17%) và nhập khẩu từ thị trường Lào đạt 283,7 triệu USD (giảm 43%).

Hàng hóa xuất sang Lào chủ yếu là sắt thép; sản phẩm sắt thép; xăng dầu; phương tiện vận tải; máy móc thiết bị. Trong đó, sắt thép đạt kim ngạch lớn nhất 66,6 triệu USD (chiếm 17,6%), xăng dầu đạt 47 triệu USD (chiếm 12,4%), phương tiện vận tải 40,5 triệu USD (chiếm 10,7%), sản phẩm từ sắt thép 24 triệu USD (chiếm 6,3%), máy móc thiết bị 22,4 triệu USD (chiếm 6%).

Đáng chú ý là tất cả các nhóm hàng chủ đạo xuất sang Lào đều sụt giảm kim ngạch, do đó tổng kim ngạch xuất khẩu chung giảm; trong đó xuất khẩu sắt thép giảm 36,6%, xăng dầu giảm 17%, xi măng và clinker giảm 46,7%, sản phẩm từ nhựa giảm 29%; rau quả giảm 25%, than đá giảm 97%.   

Ngược lại, hàng hóa nhập khẩu từ thị trường Lào cũng còn khá khiêm tốn, chỉ có 5 nhóm chủ yếu: Ngô; quặng và khoáng sản khác; phân bón; gỗ, sản phẩm gỗ; kim loại thường.

Nhìn vào sự sụt giảm về hoạt động XNK của Việt Nam và Lào thời gian qua dễ dàng nhận thấy sự phụ thuộc lớn vào một số ít mặt hàng (nhất là ở chiều nhập khẩu từ Lào chủ yếu phụ thuộc vào mặt gỗ, sản phẩm gỗ); chính vì vậy, khi các nhóm hàng này có sự thay đổi về kim ngạch, sẽ tác động rất lớn đến kim ngạch thương mại chung giữa 2 nước. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để cơ quan chức năng 2 nước cần có sự nghiên cứu nghiêm túc để cơ cấu lại, hoạch định lại chiến lược về phát triển quan hệ thương mại, nhất là đa dạng hóa về cơ cấu các mặt hàng XNK để tránh bị phụ thuộc lớn vào một số ít mặt hàng như thời gian vừa qua. Điều đó sẽ góp phần phát huy được lợi thế về địa chính trị giữa Việt Nam và Lào để thúc đẩy quan hệ thương mại phát triển một cách mạnh mẽ, bền vững.

Số liệu thống kê sơ bộ của TCHQ về xuất khẩu sang Lào 10 tháng đầu năm 2016

ĐVT: USD

Nguồn:Vinanet