Theo chuyên san “EVFTA với Thương mại Việt Nam” số quý 2/2021 mà Bộ Công Thương vừa công bố, trong những tháng đầu năm 2021, xuất khẩu tôm của Việt Nam sang thị trường EU ghi nhận tín hiệu tích cực nhờ các doanh nghiệp tận dụng hiệu quả các cam kết thuế quan trong Hiệp định EVFTA.

Số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, xuất khẩu tôm của Việt Nam tới EU quý 2/2021 đạt 18,62 nghìn tấn với trị giá 159,45 triệu USD, tăng 43,6% về lượng và tăng 42% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020. Tính chung 6 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu tôm của Việt Nam tới thị trường EU đạt 29,6 nghìn tấn với trị giá 255,7 triệu USD, tăng 25,2% về lượng và tăng 27,5% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020.

Nửa đầu năm 2021, xuất khẩu tôm của Việt Nam tới hầu hết các thị trường lớn ở EU đều tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2020 nhờ 3 nguyên nhân.

Đó là dịch Covid-19 tại Việt Nam được kiểm soát tốt trong giai đoạn đầu năm, góp phần quan trọng khiến hoạt động nuôi trồng và chế biến xuất khẩu ổn định, thuận lợi hơn; các sản phẩm tôm của Việt Nam có lợi thế cạnh tranh tốt hơn trước nhờ được hưởng ưu đãi thuế quan từ Hiệp định EVFTA; nhu cầu tiêu dùng và nhập khẩu tôm của EU tăng trở lại trong giai đoạn nửa đầu năm 2021.

Điểm rất đáng chú ý trong xuất khẩu tôm sang EU là giá cả. Đại diện Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, giá xuất khẩu tôm của Việt Nam tới EU trong nửa đầu năm 2021 đạt bình quân 8,63 USD/kg, tăng 0,16 USD/kg so với cùng kỳ năm 2020. Lượng tôm xuất khẩu đáp ứng được các yêu cầu về giảm thuế từ EVFTA tăng trong những tháng gần đây.

Tuy nhiên, nếu đặt lên “bàn cân” so sánh với các nguồn cung tôm khác cho EU như Ấn Độ, Ecuador thì giá tôm của Việt Nam vẫn kém cạnh tranh.

Theo số liệu thống kê của Cơ quan Thống kê châu Âu (Eurostat), nhập khẩu tôm 4 tháng đầu năm 2021 của EU từ các thị trường ngoại khối đạt 169,6 nghìn tấn tương đương 1,192 tỷ USD, chiếm 67,9% về lượng và chiếm 73,5% về trị giá tổng nhập khẩu tôm của EU. Trong đó, Việt Nam là thị trường cung cấp tôm lớn nhất thứ 3 cho EU sau Ecuador và Ấn Độ, chiếm 8% về lượng và chiếm 10,5% về trị giá. Giá nhập khẩu tôm của EU từ Việt Nam trong 4 tháng đầu năm 2021 đạt bình quân 7,82 EUR/kg, giảm 0,78 USD/kg so với cùng kỳ năm 2020.

Trong khi đó, giá tôm nhập khẩu của EU từ Ecuador và Ấn Độ trong 4 tháng đầu năm 2021 lần lượt ở mức 5,05 EUR/kg và 5,67 EUR/kg. Đây là lý do khiến cho thị phần tôm của Việt Nam tại EU chưa tăng mạnh mặc dù đã được hưởng ưu đãi từ EVFTA.

Kinh tế các nước thành viên EU đang trên đà phục hồi nhờ việc tiêm vắc xin trên diện rộng và triển khai các gói hỗ trợ sau Covid-19. Từ đầu quý 1/2021, các cửa hàng dịch vụ thực phẩm tại châu Âu đã bắt đầu mở cửa trở lại. Nhu cầu tiêu thụ tôm mùa hè tại châu Âu tăng, lượng tôm dự trữ đang ở mức thấp.

Trong khi đó, các nguồn cung lớn cho EU là Ấn Độ và Indonesia đang gặp nhiều khó khăn về lao động do tác động từ dịch Covid-19, sẽ để lại khoảng trống thị trường lớn về nguồn cung cho thị trường EU. “Đây là cơ hội để các doanh nghiệp xuất khẩu tôm của Việt Nam đẩy mạnh hơn nữa hoạt động xuất khẩu tôm tới EU trong giai đoạn cuối năm 2021”, đại diện Cục Xuất nhập khẩu đánh giá.

Tuy nhiên, giá các sản phẩm tôm của Việt Nam tại thị trường EU cao hơn so với mức giá tôm của Ấn Độ và Ecuador vẫn là thách thức lớn đối với doanh nghiệp xuất khẩu tôm của Việt Nam.

Ngoài ra, các vùng nuôi trồng, chế biến thủy sản lớn nhất của Việt Nam tại ĐBSCL đang phải đối mặt với những diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19, ảnh hưởng không nhỏ tới xuất khẩu tôm trong thời gian tới.

Do vậy, cần triển khai kịp thời các biện pháp hỗ trợ cần thiết cho việc phục hồi và duy trì ổn định sản xuất, xuất khẩu, hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn, tận dụng tốt cơ hội thị trường trong thời gian tới.