Theo đánh giá của PGS.TS Phạm Tất Thắng, Viện Nghiên cứu Thương mại (Bộ Công Thương): Nếu cả năm 2012 nhập siêu chỉ dừng lại ở mức 5-6% thì tăng trưởng rất khó đạt được 6-6,5%.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, trong tháng 7, Việt Nam ước xuất siêu 100 triệu USD. Tính chung 7 tháng đầu năm, cả nước nhập siêu chỉ 58 triệu USD, tương đương chưa đến 0,09% tổng kim ngạch XK. Ông có bình luận gì về mức nhập siêu thấp kỉ lục này, thưa ông?
XK của Việt Nam đã xuất hiện những dấu hiệu rất không bình thường vào năm 2012. Quý I-2012 chúng ta xuất siêu. Đầu quý II chúng ta lại nhập siêu làm cho 6 tháng nhập siêu quay trở lại. Đến hết tháng 7 chúng ta trở lại xuất siêu. Tôi không mừng khi xuất siêu trong tháng 7.
Bởi vì chúng ta muốn XK được thì đòi hỏi phải NK bởi nhiều mặt hàng XK phụ thuộc vào nguyên liệu của nước ngoài. Tình trạng xuất siêu vào tháng 7 báo hiệu các DN Việt Nam không kí được đơn hàng cho quý III và quý IV năm nay chứ không phải do thay đổi được cơ cấu sản xuất, trình độ công nghệ. Vì vậy các DN không dám nhập nguyên liệu để sản xuất.
Nguyên vật liệu không được nhập vào chứng tỏ sự trì trệ trong sản xuất kinh doanh của các DN Việt Nam trong quý III và quý IV rất nặng nề. Điều này cũng báo hiệu XK vào quý III, quý IV của Việt Nam không khả quan.
Theo đánh giá của ông, cán cân thương mại của Việt Nam sẽ diễn biến như thế nào trong những tháng còn lại của năm 2012?
Điều này phụ thuộc vào các đơn hàng trong quý III của các DN Việt Nam, nhất là đơn vị 100% vốn trong nước có kí kết được các đơn hàng hay không. Nếu họ kí được trong quý III thì sẽ nhập siêu rất lớn vào quý IV, đó sẽ là điều đáng mừng. Còn nếu không kí được các đơn hàng trong quý III thì tình hình không được cải thiện và NK của chúng ta không tiến triển, ảnh hưởng đến cả đầu 2013.
Điều đó sẽ là một minh chứng cho việc kinh tế Việt Nam thực sự bước vào giảm phát, kể cả XK. Bởi vì XK là một trong hai yếu tố đặc biệt quan trọng quyết định tăng trưởng của nền kinh tế (yếu tố còn lại là FDI). Nếu cả năm 2012 chúng ta không nhập siêu được trên 10% mà chỉ dừng lại ở mức 5-6% thì tăng trưởng của chúng ta rất khó đạt được 6-6,5%. Điều này có nghĩa mất việc làm, treo nhà máy, dây chuyền, treo ao, treo sân... là có thể xảy ra.
Việc cân bằng cán cân thương mại đóng vai trò như thế nào trong sự phát triển của kinh tế Việt Nam, thưa ông?
Bệnh kinh niên của nền kinh tế nước ta là nhập siêu và đó là vấn đề không tốt. Nhà nước đã có nhiều biện pháp cố gắng giảm nhập siêu bởi vì đây là chỉ tiêu kinh tế vĩ mô mà tất cả các nước đều cố gắng đạt tới. Việc cân bằng cán cân thương mại sẽ góp phần đảm bảo ổn định vĩ mô.
Nhưng nhìn lại nhiều năm nay, nhập siêu của Việt nam luôn trong tình trạng năm sau lớn hơn năm trước. Và chúng ta thường nhập siêu ở thị trường Trung Quốc và ASEAN còn xuất siêu sang Mỹ, châu Âu. Điều này có nghĩa chúng ta XK hàng tiêu dùng là chủ yếu, nhưng chúng ta không nhập được thiết bị công nghệ tiên tiến ở các thị trường Mỹ, châu Âu, trong khi đó lại nhập chủ yếu nguyên liệu đầu vào, trang thiết bị của thị trường gần, đặc biệt là Trung Quốc.
Nhìn vào cơ cấu từng mặt hàng, chúng ta thấy những mặt hàng XK lớn chủ yếu đều phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu đầu vào như dệt may, giày dép... Các mặt hàng này thường XK hơn 10 tỉ USD/năm nhưng hơn 80% nguyên liệu phụ thuộc vào thị trường nước ngoài. Chúng ta có thế mạnh về các mặt hàng nông thủy hải sản, nên trong cơ cấu XK, các mặt hàng này từ xưa đến nay luôn xuất siêu.
Còn các mặt hàng công nghiệp hầu hết nhập siêu lớn hơn cả kim ngạch XK nông sản, dẫn tới tình trạng cả nước nhập siêu. Tỉ lệ nhập siêu của Việt Nam thường ở mức 20%. Nhà nước đã có các biện pháp giảm tỉ lệ nhập siêu xuống khoảng 15%, phấn đấu đến năm 2020 chúng ta sẽ cân bằng cán cân thương mại.
(HQ)
Nguồn:Hải quan Việt Nam